عليه السلام ••• 41

ت___اري__خ زك___ري_ا و عيس____ى در انجي___ل••• 43

فصل دوم

(282)

حض_____رت يحي__ى عليه السلام ••• 53

(معج____زه اى مق___دم__ه ت__ول_د عيس_ى) عليه السلام ••• 53

(283)

فه__رس_ت مط_ال_ب

موض_وع صفح_ه

خلاص_ه تاريخ زندگى يحيى عليه السلام در قرآن••• 53

شرح زندگى و مرگ يحيى عليه السلام در روايات••• 55

يحيى پيامبر و اعج_از زندگى او••• 58

اعج___از ت_ول_د در غي_ر م_وق_ع••• 59

نش_ان_ه اى ك_ه زك_ري_ا از خ_دا خ_واس_ت؟••• 60

دست___ور اله__ى اخ___ذ كت___اب••• 62

عل__م يحي_ى در س__ن ك_ودك__ى••• 63

(284)

تقوى يحيى و صف_ات ع_الي_ه او••• 64

(285)

فه__رس_ت مط_ال_ب

موض_وع صفح_ه

س___لام خ_____دا ب___ر يحي____ى عليه السلام ••• 65

ج_زئي_ات ت___ول_د يحي_ى در ق___رآن••• 67

ارتباط زندگى مريم با تولد يحيى عليه السلام ••• 70

ن_____ام گ______ذارى يحي________ى عليه السلام ••• 71

شب_اهت ه_اى يحي___ى و عيس__ى عليه السلام ••• 71

فصل سوم

حض___رت م_ري_م عليهماالسلام ••• 79

(286)

ص__دّيق__ه ق__انت_____ه••• 79

(287)

فه__رس_ت مط_ال_ب

موض_وع صفح_ه

خلاصه تاريخ زن_دگى م_ري_م عليهماالسلام در ق_رآن••• 79

ش___رح ولادت حض___رت م__ري__م در ق__رآن••• 85

پ_در و م_ادر م_ريم••• 86

مفهوم "آزاد ساختن"••• 87

چگونه انتظار تولد پسر تبديل به دختر شد؟••• 89

امتيازات مريم عليهماالسلام ••• 91

ن_ام گ__ذارى م_ري_م••• 93

(288)

زن___دگى م_ري_م قب_ل از ت__ول__د عيس_ى عليه السلام ••• 96

(289)

فه__رس_ت مط_ال_ب

موض_وع صفح_ه

زندگى مريم تحت تكفل زكريا عليه السلام ••• 98

مح__راب عب_ادت م_ري_م، مح_ل ن_زول م_ائ_ده آسم_انى••• 99

م___ري__م، م_ادر عيس___ى عليه السلام ••• 101

برخورد اوليه مريم با فرشته وحى و رسول پروردگار••• 105

ب____اردار ش____دن م__ري____م••• 108

به سخن در آمدن عيسى نوزاد••• 109

م__ريم در مق_ابل تهم_ت م_ردم••• 112

(290)

گ____واه__ى عيس__ى ن___وزاد ب_ه پي__امب__رى خ___ود••• 114

(291)

فه__رس_ت مط_ال_ب

موض_وع صفح_ه

دي_دار و گفتگوى مريم با ملك••• 118

وظايف و مقام_ات م_ري_م عليهاالسلام ••• 120

مريم، و نام و ذك_ر او در ق_رآن••• 124

آل عم________ران كيستن_____د؟••• 128

هدف سوره مريم، و سرگذشت هاى م_ذكور در آن••• 130

اعتقاد ب_ه ال___وهيت م__ري__م در ف__رق مسيح_ى••• 133

فصل چهارم

(292)

حض_________رت عيس_______ى عليه السلام •••

141

(293)

فه__رس_ت مط_ال_ب

موض_وع صفح_ه

از ت__ول___د ت_____ا رس__ال_ت••• 141

عيس__ىِ ق__رآن كيس__ت؟••• 141

خلاصه تاريخ زندگى عيسى عليه السلام در قرآن••• 143

ج_زئي_ات ت_ول_د عيسى عليه السلام ب_ه نقل قرآن••• 148

نام، نام گذارى عيسى عليه السلام ••• 152

اعلام مقام و منزلت عيسى در زم_ان ت_ولد••• 157

تشبيه ولادت عيسى عليه السلام با خلقت آدم عليه السلام ••• 160

(294)

(295)

فه__رس_ت مط_ال_ب

موض_وع صفح_ه

فصل پنجم

وظاي__ف اصل___ى رس_____ال_ت عيس___ى عليه السلام ••• 163

دو وظيف___ه اصل___ى رس__ال___ت عيس_ى••• 163

عيسى مبعوث به بنى اسرائيل و ك_ل مردم••• 166

فصل ششم

ش_____ريع___ت عيس____ى و انجي____ل او••• 170

ش___ريع_ت عيس__ى از نظ_ر ق___رآن••• 170

(296)

قض_اوت و حك__م ب_ر اس_اس انجي_ل••• 173

(297)

فه__رس_ت مط_ال_ب

موض_وع صفح_ه

انجي_______ل، كت_____اب عيس___ى عليه السلام ••• 176

سه جنبه مشخص انجيل از نظر قرآن••• 177

انجي____ل واح______د از نظ__ر ق___رآن••• 178

قبول انجيل ه_اى فعل_ى از نظ_ر ق_رآن••• 180

ت_____اري_خ انجي_ل ه_اى چه_ارگ_ان_ه••• 181

انجيل مت__ى••• 182

انجيل مرقس••• 183

(298)

انجيل ل_وق_ا••• 184

(299)

فه__رس_ت مط_ال_ب

موض_وع صفح_ه

انجي__ل يوحن__ا••• 187

خ__لاص__ه دع__وت عيس__ى در انجي_ل م_وج_ود••• 190

انجي______ل ه___اى مت_______روك و مغض____وب••• 195

ت_____ورات و انجي__ل در عص__ر ن__زول ق____رآن••• 196

چ__را ت__ورات و انجي__ل اج___را نم___ى ش____ود؟••• 199

فصل هفتم

معجزات عيسى عليه السلام ••• 203

(300)

معج_____زات عيس___ى عليه السلام ب____ه نق___ل ق___رآن••• 203

(301)

فه__رس_ت مط_ال_ب

موض_وع صفح_ه

سخن گفتن عيسى در گهواره••• 206

انواع نعمت ها و معج_زات اعطائى ب_ه عيسى عليه السلام ••• 208

ن__زول م_ائ___ده آسم__ان__ى••• 212

داست_ان ن_ان و م_اهى مسي_ح در انجي_ل ي_وحن_ا••• 214

تحليل دع_اى عيس_ى ب_راى ن_زول م_ائده آسمانى••• 217

چگونه حواريون درخواست خود رااصلاح كردند؟••• 222

درخ__واس_ت م_ائ_ده، و ادب دع__اى عيس__ى عليه السلام ••• 224

(302)

خص___وصي__ات دع_______اى ن____زول م__ائ__ده••• 228

الْجَنَّةِ، السِبْطَيْنِ، الْحَسَنِ وَ الْحُسَيْنِ وَ اِلَى الاَْئِمَّةِ التِّسْعَةِ

الْمَعْصُومينَ الْمُكَرَّمينَ مِنْ وُلْدِ الْحُسَيْنِ لاسِيَّما بَقِيَّ___ةِ اللّهِ فِى الاَْرَضينَ وَ وارِثِ عُلُومِ

الاَْنْبِياءِ وَ الْمُرْسَلينَ، الْمُعَدِّ لِقَطْعِ دابِرِالظَّلَمَةِ وَ الْمُدَّخِرِ لاِِحْياءِ الْفَرائِضِ وَ مَعالِمِ الدّينِ ،

الْحُجَّةِ بْنِ الْحَسَنِ صاحِبِ الْعَصْرِ وَ الزَّمانِ عَجَّلَ اللّهُ تَعالى فَرَجَهُ الشَّريفَ فَيا مُعِزَّ

الاَْوْلِياءِوَيامُذِلَ الاَْعْداءِاَيُّهَاالسَّبَبُ الْمُتَّصِلُ بَيْنَ الاَْرْضِ وَالسَّماءِقَدْمَسَّنا

(4)

وَ اَهْلَنَا الضُّ___رَّ فى غَيْبَتِ___كَ وَ فِراقِ___كَ وَ جِئْن_ا بِبِضاعَ_ةٍ

مُزْجاةٍ مِنْ وِلائِكَ وَ مَحَبَّتِكَ فَاَوْفِ لَنَا الْكَيْلَ مِنْ مَنِّكَ وَ

فَضْلِكَ وَ تَصَدَّقْ عَلَيْنا بِنَظْرَةِ رَحْمَةٍ مِنْكَ

اِنّا نَريكَ مِنَ الْمُحْسِنينَ

روش آنها را الهى و قرآنى نمايد و آن برادر بزرگوار جناب آقاى دكتر محمد بيستونى است كه اين توفيق نصيب ايشان گرديده و ذخيره عظيم و باقيات الصالحات جارى براى آخرت ايشان هست. به اميد اين كه همه اقدامات با خلوص قرين و مورد توجه

(7)

ويژه حضرت بقيت اللّه الاعظم ارواحنافداه باشد.

مرتضى مقتدايى

به تاريخ يوم شنبه پنجم ماه مبارك رمضان المبارك 1427

(8)

يكصد تفسير موضوعى ديگر نظير باستان شناسى قرآن كريم، رنگ شناسى، شيطان شناسى، هنرهاى دستى، ملكه گمشده و شيطانى همراه، موسيقى، تفاسي_ر گرافيكى و... بخش__ى از خروجى ه__اى منتش__ر شده در همي__ن راست__ا مى باش__د.

كتابى كه ما و شما اكنون در مح_ضر ن_ورانى آن هستي_م ح_اص_ل ت__لاش 30 س__اله «استادارجمند جناب آقاى سيدمهدى امين» مى باشد.ايشان تمامى مجلدات تفسيرالميزان را به

مقدمه ناشر (11)

دق__ت مط__العه ك__رده و پس از فيش بردارى، مطالب را «بدون هيچ گونه دخل و تصرف در متن تفسير» در هفتاد عنوان موضوعى تفكيك و براى نخستين بار «مجموعه 70 جلدى تفسير موضوعى الميزان» را ت__دوي__ن نم__وده ك__ه ه_م به صورت تك موضوعى و هم به شكل دوره اى براى ج_وان_ان عزيز ق_اب__ل استفاده كاربردى است.

«تفسير الميزان» به گفته شهيد آية اللّه مطهرى (ره) «بهترين تفسيرى است كه در ميان شيعه و سنى از صدر اسلام تا امروز نوشته شده است». «الميزان» يكى از بزرگ ترين آثار علمى علامه طباطبائى (ره)، و از مهم ترين تفاسير جهان اسلام و به حق در نوع خود كم نظير و مايه مباهات و افتخار شيعه است. پس از تفسير تبيان شيخ طوسى (م 460 ه) و مجمع البيان شيخ طبرسى (م 548 ه) بزرگ ترين و جامع ترين تفسير شيعى و از نظر قوّت علمى و مطلوبيت روش تفسيرى، بى نظير است. ويژگى مهم اين تفسير به كارگيرى تفسير قرآن به

(12) دين مسيح و زندگانى زكريا، يحيى، مريم و عيسى

قرآن و روش عقل__ى و است__دلالى اس__ت. اي__ن روش در ك__ار مفسّ__ر تنها در كنار هم گذاشتن آيات براى درك معناى واژه خلاصه نمى شود، بلكه موضوعات مشابه و مشت__رك در سوره هاى مختلف را كنار يكديگر قرار مى دهد، تحليل و مقايسه مى كند

و براى درك پيام آيه به شيوه تدبّرى و اجتهادى ت_وسل مى جويد.

يكى از ابعاد چشمگير الميزان، جامعه گرايى تفسير است. بى گمان اين خصيصه از انديشه و گرايش هاى اجتماعى علامه طباطبائى (ره) برخاسته است و لذا به مباحثى چون حكومت، آزادى، عدالت اجتماعى، نظم اجتماعى، مشكلات امّت اسلامى، علل عقب ماندگى مسلمانان، حقوق زن و پاسخ به شبهات ماركسيسم و ده ها موضوع روز، روى آورده و به طورعمي_ق مورد بحث و بررسى قرارداده است.

شيوه مرحوم علاّمه به اين شرح است كه در آغاز، چندآيه از يك سوره را مى آورد و آيه، آيه،

مقدمه ناشر (13)

نكات لُغوى و بيانى آن را شرح مى دهد و پس از آن، تحت عنوان بيان آيات كه شامل مباحث موضوعى است به تشريح آن مى پردازد.

ول__ى مت__أسف__انه ق__در و ارزش اين تفسير در ميان نسل جوان ناشناخته مانده است و بنده در جلسات ف__راوان__ى كه با دانشج_ويان يا دانش آموزان داشته ام همواره نياز فراوان آنها را به اين تفسير دري__افت__ه ام و به همين دليل نسبت به همكارى با جن__اب آق__اى سيدمهدى امي__ن اق__دام نم______وده ام.

امي__دوارم اي___ن قبي__ل ت__لاش ه__اى ق__رآن__ى م__ا و شم__ا ب__راى روزى ذخي__ره ش__ود ك__ه ب__ه ج__ز اعم__ال و ني__ات خ_الص_انه، هي_چ چي_ز ديگ_رى ك_ارس_از نخواهد بود.

دكتر محمد بيستونى

(14) دين مسيح و زندگانى زكريا، يحيى، مريم و عيسى

رئيس مؤسسه قرآنى تفسير جوان

تهران _ تابستان 1388

مقدمه ناشر (15)

حسب موضوع طبقه بندى شده است.

(16)

در تقسيم بندى به عمل آمده از موضوعات قرآن كريم قريب 70 عنوان مستقل به دست آمد. هر يك از اين موضوعات اصلى، عنوان مستقلى براى تهيه يك كتاب در نظر گرفته شد. هر كتاب در داخل خود به چندين فصل يا عنوان فرعى تقسيم گرديد. هر فصل نيز به سرفصل هايى تقسيم شد. در اين سرفصل ها آيات و مفاهيم قرآنى از متن تفسي_ر المي__زان انتخ__اب و پس از تلخيص، به روال منطقى، طبقه بندى و درج گرديد، به طورى كه خواننده جوان و محقق ما با مطالعه اين مطالب كوتاه وارد جهان شگفت انگيز آيات و معارف قرآن عظيم گردد. در پايان كار، مجموع اين معارف به قريب 5 هزار عنوان يا سرفصل بالغ گرديد.

از لح__اظ زم__انى: كار انتخاب مطالب و فيش بردارى و تلخيص و نگارش، از

مقدمه مؤلف (17)

اواخ__ر س__ال 1357 ش__روع و ح__دود 30 س__ال دوام داشت__ه، و با توفيق الهى در ليالى مب__اركه قدر سال 1385پايان پذيرفت__ه و آم__اده چ__اپ و نش__ر گ_ردي_ده است.

ه__دف از تهيه اين مجموع__ه و نوع طبقه بندى مطالب در آن، تسهيل مراجعه به شرح و تفسير آيات و معارف قرآن شريف، از جانب علاقمندان علوم قرآنى، مخصوصا محققين جوان است كه بتوانند اطلاعات خود را از طريق بيان مفسرى بزرگ چون علامه فقيد آية اللّه طباطبايى دريافت كنند، و براى هر سؤال پاسخى مشخص و روش__ن داشت___ه باشن__د.

سال هاى طولانى، مطالب متعدد و متنوع درباره مفاهيم قرآن شريف مى آموختيم اما وقتى در مقابل يك سؤال درباره معارف و شرايع دين مان قرار مى گرفتيم، يك جواب مدون و مشخص نداشتيم بلكه به اندازه مطالب متعدد و

متنوعى كه شنيده بوديم بايد

(18) دين مسيح و زندگانى زكريا، يحيى، مريم و عيسى

جواب مى داديم. زمانى كه تفسير الميزان علامه طباطبايى، قدس اللّه سرّه الشريف، ترجمه شد و در دسترس جامعه مسلمان ايرانى قرار گرفت، اين مشكل حل شد و جوابى را كه لازم بود مى توانستيم از متن خود قرآن، با تفسير روشن و قابل اعتمادِ فردى كه به اسرار مكنون دست يافته بود، بدهيم. اما آنچه مشكل مى نمود گشتن و پيدا كردن آن جواب از لابلاى چهل (يا بيست) جلد ترجمه فارسى اين تفسير گرانمايه بود. لذا اين ضرورت احساس شد كه مطالب به صورت موضوعى طبقه بندى و خلاصه شود و در قالب يك دائرة المع__ارف در دست__رس همه دين دوستان قرارگيرد. اين همان انگيزه اى ب_ود ك_ه م_وجب تهيه اين مجل__دات گ__رديد.

بديهى است اين مجلدات شامل تمامى جزئيات سوره ها و آيات الهى قرآن نمى شود، بلكه سعى شده مطالبى انتخاب شود كه در تفسير آيات و مفاهيم قرآنى، علامه بزرگوار به شرح و بسط و تفهيم مطلب پرداخته است.

مقدمه مؤلف (19)

اص__ول اين مطالب باتوضيح و تفصيل در «تفسير الميزان» موجود است كه خواننده مى تواند براى پى گي__رى آن ها به خود المي__زان مراجعه نمايد. براى اين منظور مستن__د هر مطلب با ذك__ر شماره مجل__د و شماره صفح__ه مربوط__ه و آيه مورد استن__اد در هر مطلب قيد گرديده است.

ذكراين نكته لازم است كه چون ترجمه تفسيرالميزان به صورت دومجموعه 20 جلدى و 40جلدى منتشرشده بهتراست درصورت نيازبه مراجعه به ترجمه الميزان، بر اساس ترتيب عددى آيات قرآن به سراغ جلد موردنظر خود، صرف نظراز تعداد مجلدات برويد.

و مقدر بود كه كار نشر چنين مجموعه آسمانى در مؤسسه اى انجام گيرد كه با ه__دف نش__ر مع__ارف

ق__رآن ش__ري_ف، به صورت تفسير، مختص نسل جوان،

(20) دين مسيح و زندگانى زكريا، يحيى، مريم و عيسى

تأسيس شده باشد، و استاد مسلّم، جن__اب آق_اى دكت_ر محم__د بيستونى، اصلاح و تنقي__ح و نظ__ارت هم__ه ج__انب_ه بر اين مجم__وعه ق_رآنى شريف را به عه__ده گي__رد.

مؤسسه قرآنى تفسير جوان با ابتكار و سليقه نوين، و به منظور تسهيل در رساندن پيام آسمانى قرآن مجيد به نسل جوان، مطالب قرآنى را به صورت كتاب هايى در قطع جيب__ى منتش__ر مى كن__د. اي__ن ابتك__ار در نش__ر همي__ن مجل__دات ني__ز به كار رفته، ت__ا مط__الع__ه آن در ه__ر ش__راي__ط زم__ان__ى و مك__انى، براى ج__وانان مشتاق فرهنگ الهى قرآن شريف، ساده و آسان گردد...

و ما همه بندگانى هستيم هر يك حامل وظيفه تعيين شده از جانب دوست، و آنچه انج__ام ش__ده و مى ش_ود، همه از جانب اوست !

و صلوات خدا بر محمّد مصطفى صلى الله عليه و آله و خاندان جليلش باد كه نخستين حاملان اين

مقدمه مؤلف (21)

وظيفه الهى بودند، و بر علامه فقيد آية اللّه طباطبايى و اجداد او، و بر همه وظيفه داران اين مجموعه شريف و آباء و اجدادشان باد، كه مسلمان شايسته اى بودند و ما را نيز در مسي__ر شن__اخت اس_لام واقعى پرورش دادن_د!

ليله قدر سال 1385

سيد مهدى حبيبى امين

(22) دين مسيح و زندگانى زكريا، يحيى، مريم و عيسى

برگيرنده بسيارى از نكات مهم تاريخ حيات آن بزرگوار، و در عين ح__ال نش_ان گ_ر زمين_ه سازى خداى متعال براى به دنيا آوردن پي_امب_رى اول_والع_زم چ_ون عيسى از م_ادرى ب__اك__ره و ك_رام__ت ه_ا و اعج_از مشه__ور آن حض_رت ب__وده اس__ت.

قسمتى عمده از شرح زندگى اين پيامبر الهى مربوط مى شود به زمانى كه كفالت مريم را به عهده داشت. و اين تكفل بر اساس قرعه كشى بين كسانى اتفاق افتاده بود كه بر سر كفالت "مريم دختر عمران" با هم مخاصمه مى كردند.

چن_ان ك_ه از رواي__ات اس__لام_ى ب__رم_ى آي__د، عم__ران پ__در م__ري__م ني_ز از پي__امب__ران_ى ب_وده ك_ه ب_ر ق_وم خ_ود مبع_وث ش_ده ب_ود.

مرحله حساس زندگى اين پيامبر بزرگوار از آن جائى شروع مى شود كه ب_راى

(24) دين مسيح و زندگانى زكريا، يحيى، مريم و عيسى

س_ركش_ى ب_ه م_ريم ب_ه محراب كليسا رفت نزد مريم رزق شگفت انگيزى مشاهده ك_رد، موقع_ى ك_ه از م_ري_م پرسي_د اين روزى از كج_است؟

پاسخ شنيد:

- از ن_____زد خ____داى متع______ال و روزى رس______ان!

در اي_ن ج_ا ب_ود ك_ه زك_ري_ا از خ_دا ف___رزن___دى ب_راى خ_ود خ__واس__ت و خ___داون__د سبح__ان ني_ز دع_اى او را اج_اب_ت ك_رد و يحي_ى را ب_ه او بخشي_د.

مطالب مربوط به تولد يحيى عليه السلام را در قسمت هاى ديگر مطالعه خواهيد فرمود، اين جا آن قسمت از اين سرگذشت را به نقل از قرآن شريف پى گيرى مى كنيم كه بيشتر نم__ايش گ__ر ش__رح ح__ال زكريا عليه السلام مى باشد:

«زكريا، در آن هنگام ك_ه ك_رامت م_ري_م را مش_اه_ده ك_رد، گف_ت:

زكريا عليه السلام و كفالت مريم (25)

- پروردگارا!

مرا به لطف خويش فرزندى پ_اك سرشت ذريه اى طيبه عطا فرما!

همان_ا، ت_وئى مستج_اب كنن_ده دعا!

پس زكريا را هنگامى كه

در محراب عب_ادت به نماز ايست_اده ب_ود،

م_________لائك_______ه ن______دا دادن__د:

- هم__ان__ا خ____داون____د ت____و را ب__ه ولادت يحي__ى بش___ارت م_ى ده__د،

در ح_ال_ى ك_ه او نب___وت عيس___ى "كلم___ه خ___دا" را تص___دي___ق كن____د،

و خ_ود ه_م پيش__واى م__ردم و پ_ارس_ا و پيغمب_رى از ش_ايستگ__ان باشد!

زك______ري______ا ع______رض ك______رد:

- پروردگارا!

(26) دين مسيح و زندگانى زكريا، يحيى، مريم و عيسى

چگ_ون_ه م_را پس_رى ت_وان_د ب_اش_د،

در ح_التى كه م_را س_ن پيرى فرا رسي__ده و عي_ال_م ني_ز عج_وزى نازاست؟

گف_________ت:

- چنين است كار خدا، هر چه بخ_واهد مى كند!

ع_رض ك_رد:

- پ_روردگ_ارا! م_را نش_ان_ه اى م_رحم_ت ف_رم_ا!

گف_______ت:

- نشانه توآن است كه تاسه روز باكسى سخن گفتن نتوانى و جز بارمزچيزى نگ_وئ__ى، پي___وست___ه ب_____ه ي__اد خ___دا ب___اش،

و او را در صب_ح گ_اه و شام گاه_ان تسبيح گ_وى!»

زكريا عليه السلام و كفالت مريم (27)

سؤال زكريا از خدا در اين آيات سؤال تعجب است، براى فهميدن حقيقت مطلب، نه اين كه سؤال استبعاد باشد، زيرا از طرفى تصريح به بشارت او - و اين كه خدا دعايش را اج_ابت ف_رم_وده و ب_ه زودى ف_رزن_دى ب_ه او عطا مى شود - و از طرف ديگر خود اين جه_ات ك_ه منش_أ تعج_ب و پ_رسش اوست در ضم_ن دع_ا و درخ_واستش بوده است.

قسمتى از اين صحنه را در سوره مريم چنين مى خوانيم:

«خدايا!من استخوانم سست شده،

س__رم از پي__رى سفي_د گرديده،

و در دع__ا و خواندنت خ_داي_ا تي_ره بخ_ت نب_وده ام،

م_ن بع_د از خ__ويش از وارث__ان م_ى ت_رس_م،

و زن__م ن__ازاس_ت،

(28) دين مسيح و زندگانى زكريا، يحيى، مريم و عيسى

م___را از ن_زد خ_ويش ف__رزن__دى ببخش_اى!»

به نظر مى رسد كه جهت ذكر نمودن پيرى خود و نازا بودن عيالش

در اين مقام روى ج_ري_ان ديگ_رى م_ى ب_اش_د.

توضيح اين كه: زكريا چون كرامت الهى را در حق مريم مشاهده كرد، و متذكر انقطاع نسل خود ه_م گ_ردي_د، ح_الش منقلب شد و بدون درنگ از خداى متعال درخواست چنان ذريه اى كرد.

از طرف ديگر هم در دعا و خواستنش چيزهائى را كه بيشتر موجب تأثرش مى شد، يعنى رسيدنش به سن پيرى و نازا بودن عيالش را از باب غمگين بودنش ذكر كرد. چون خداى متعال دعاى او را مستجاب نمود و به او بشارت فرزند را داد، گوئى از آن حال

زكريا عليه السلام و كفالت مريم (29)

انقلاب به خويش آمد و از آن بشارت - با در نظر گرفتن پيرى خود و نازائى عيالش - اظهار تعجب نمود، چون چيزى كه در سابق وسيله يأس و حزن او شده بود اكنون وسيله تعجب توأم با مسرت برايش مى شود!

ع_لاوه ب_ر اي_ن م_ى ت_وان گف_ت: اي_ن ك_ه پس از بش_ارت ،جه_ات نق_ص مطل_ب را مت_ذك_ر م_ى ش_ود، و كيفي_ت رف_ع آن م_وان_ع را ي_ك ي_ك استع_لام م_ى كن_د ب_راى ل_ذت_ى اس_ت ك_ه از فهمي_دن خص_وصي_ات اف_اض_ه آن نعم_ت م_ى ب_رد. آرى ! هنگ_ام_ى ك_ه "سي_د" به بنده خود اقبال كرد، و بنده از آن اقبال قرب و انس مولى را درك نمود، چهره اش باز مى شود و يك نحو خوشحالى او را فرا مى گيرد كه مايل است از هر حديثى لذتى ببرد، و از هر بابى تمتعى بگيرد!

جمله «وَ قَدْ بَلَغَنِىَ الْكِبَرُ» (40 / آل عمران) كنايه از نداشتن شهوت نكاح به واسطه

(30) دين مسيح و زندگانى زكريا، يحيى، مريم و عيسى

شيخوخت و پيرى است. از اين جمله مراعات ادب شده

و زكريا عليه السلام نداشتن شهوت نكاح در خودش را در حضور الهى در لب_اس كن_اي_ه عرض_ه داشت_ه اس_ت.

آن چه از ظاهر آيه «وَ كانَتِ امْرَأَتى عاقِرا» (5 / مريم) فهميده مى شود، آن است كه در عيالش پيرى و نازائى هر دو بوده است، زيرا اگ_ر تنه_ا ن_ازائ_ى ب_ود ن_ه پي_رى، ب_اي_د مى گفت: زنم نازاست، و نمى گفت: زنم ن_ازاى ب_ود.

«قالَ كَ_ذلِكَ اللّ_هُ يَفْعَ_لُ ما يَ__شاءُ!» (40 / آل عمران)

پاسخش داده شد، كه -چنين است كار خدا، هر چه بخواهد مى كند!

از ظاهر آيه استفاده مى شود كه اين مطلب به واسطه "ملك" گفته شده است. زكريا صوت گوينده را از همان جا شنيد كه بار اول شنيده بود.

گ__وين__ده تص__ري__ح ك__رد آن چ__ه ب_ه ت__و بش__ارت دادم از م__وهب_ت هائى است

زكريا عليه السلام و كفالت مريم (31)

ك__ه حتم_ا واق__ع مى ش_ود. در آن اش_اره ش_ده كه موضوع مورد نظر از قضاياى محت__وم است كه ب__دون ش_ك واق___ع خ___واه__د ش__د.

«زك_____ري___ا ع___رض ك______رد:

- خ__داي__ا، ب__راى م___ن آي__ت و نش___ان___ه اى م____رحم__ت ف____رم___ا! ف___رم___ود:

- نشانه تو آن است كه تا سه روز با كسى سخن گفتن نتوانى الاّ به رمز و اشاره...! »

پيش آمدن اين آيه و نشانه، يعنى قدرت نداشتن زكريا به سخن گفتن تا سه روز، از وج__وه تش__ابه__ى است كه ولادت يحي__ى با عيس__ى دارد، زيرا در داستان عيسى هم ذكر شده كه عيسى به مادرش گفت:

«اگر از جنس بشر كس_ى را دي_دى بگ_و م__ن ب__راى خ__دا ن__ذر سك__وت ك__رده ام،

و با كسى امروز تكلم نمى كنم!»

(32) دين مسيح و زندگانى زكريا، يحيى، مريم و عيسى

زكريا در ابتداء اطمينان پيدا كرد كه نداء بشارت يك

نداء رحمانى است، سپس كيفيت ولادت بچه را با همان جريان تعجب آميز سؤال نمود و به او هم جوابى اطمينان بخش دادند. در مرتبه آخر آيه و علامتى خواست تا از مرتبه اطمينان به "يقين" برسد و به رحم_انى بودن "نداء" قطع حاصل نمايد.

در س_وره مريم كيفيت اي_ن ن_داء روشن ت_ر بي_ان گرديده است، آن جا كه مى فرمايد:

«اِذْ نادى رَبَّهُ نِداءً خَفِيّ_ا _ آن دم كه زكريا خدايش را ندا داد، نداى پنهانى!» (3 / مريم) در اي__ن ج__ا بر تكل__م زك__ري_ا "ن__داء" اط__لاق ش__ده، به عن__ايت آن فروتنى و خوارى كه زكريا در پيشگاه عظمت و جلال حضرتش به خود گرفته و سپس ندايش به خفا و پنهانى توصيف شده است، و از آن فهميده مى شود كه زكريا "ملكى" را كه واسطه بشارت بوده، نديده است، بلكه تنه_ا صوتى را شنيده كه ه_اتف_ى ب_ه آن سخ_ن مى گويد،

زكريا عليه السلام و كفالت مريم (33)

ل_ذا درخ_واست آي_ه و ع_لام_ت را نم_ود. (1)

زن_م ن__ازاست،

م______را از ن___زد خ_____ود ف___رزن___دى ع_ط__ا ك___ن!

تا از من و از خ_ان_دان يعق_وب ارث ب_رد،

زكريا عليه السلام و تولد يحيى نبى (35)

و او را، پ_روردگ_ارا، پسن__دي__ده گ__ردان!»

زك__ري_ا س___ابق_ه استج_اب_ت دع_اه_اى خ_ود را پي__ش م_ى كش_د و م_ى گ___وي_د:

- پروردگارا، من هيچ وقت در دعاى خود از ناحيه تو محروم و خائب نبوده ام، مرا به اجابت كردنت عادت داده اى، هر وقت تو را مى خواندم قبول مى نمودى، بدون اين كه مرا شقى و محروم سازى!

حضرت زكريا مى ترسيده از اين كه از دنيا برود و نسلى كه از او ارث ببرند نداشته ب__اش__د. همس__ر او ع__لاوه بر اين كه تا آن روز ك__ه اي__ن دعا را مى كرده، فرزندى نياوره بود، و از سن فرزنددار شدن ني__ز گذشته بود.

مجموع زمينه چينى هائى كه آن جناب براى دعاى خودكرد،به دو فصل تقسيم شود:

(36) دين مسيح و زندگانى زكريا، يحيى، مريم و عيسى

اول، اين كه خداى عزوجل او را در طول زندگانى اش و تا امروزى كه پيرى سال خورده شده، به استجابت دعا عادت داده است. و اين سّر در آيه زيبا و به ياد ماندنى «وَ لَمْ اَكُنْ بِدُعائِكَ شَقِيّا!» (4 / مريم) نهفته است. در اين آيه چنان بلاغتى است كه ممكن نيست با هيچ مقياسى اندازه گيرى كرد!

دوم، اي_ن ك_ه او از ورث_ه بع_د از م_رگش مى ترسد، چون همسرش عاقر و نازاست!

و در آن موهبت الهيه اى را كه درخواست كرد، مقيد به قيد «مِنْ لَدُنْكَ _ از جانب خودت» كرد، چون از اسباب عادى مأيوس شده بود. او استعداد فرزنددار شدن را به خاطر پيرى از دست داده بود و همس__رش ني__ز ا ستعداد باردار شدن را نداشت، زيرا از جوانى عاقر بود چه رسد به ام____روز ك__ه پي____ر و س___ال خ___ورده اس_ت.

او اگر از خدا وليّى درخواست كرد بدين جهت بود كه ولّى هر كس عبارت است از آن شخصى كه مت_ولى و عه__ده دار ك__ار او باشد.

(38) دين مسيح و زندگانى زكريا، يحيى، مريم و عيسى

مسيح و زندگانى زكريا، يحيى، مريم و عيسى

زكريا را به سوى دعايش تشويق كرد و آن دعاى مشهور را نمود، همان كرامتى بود كه از طرف خدا نسبت به مريم مشاهده كرد، و عبوديت و خلوصى بود كه مريم نسبت به خ_____دايش داش___ت!

زك_ري_ا از مش_اه_ده اين وض_ع ل_ذت ب_رد، و دوست داش_ت ك_ه اى ك_اش او ه_م ف_رزن_دى اي_ن چني_ن و داراى ق_رب و ك_رامت_ى اي_ن چني_ن م_ى داش_ت، ولك_ن از س_وى ديگ_ر مت_وج_ه س_ال خ_وردگ_ى و ن_ات_وان_ى خ_ود و پي_رى و ن_ازائ_ى همس_رش، و وارثش ك_ه هي_چ ي_ك ح_ال و وضع چ_ون م_ري_م را ن_دارن_د، افتاده و دچار وجد و عشقى سوزان گرديد، وناگهان جرقه اى در دلش شعله زد و به ياد اين معنايش انداخت كه خداى تعالى تا آن روز از زندگى اش وى را عادت داده بود به استجابت دعا و كفايت همه مهمات، لذا دست به دعا بلند كرد و با دلى سرشار از اميد ذريه اى طيب

ارتباط كرامات مريم با دعاى زكريا عليه السلام (41)

درخ__واس__ت ك__رد!(1)

خود فرزندى ارزانيم بدار،

ت_____ا وارث م____ن ب____اش____د،

و از من و از آل يعقوب ارث برد،

و او را اى پروردگ_ار م_رضى ء و ف_رم___انب____ر خ____ود ق____رار ده!» (6 / مريم)

تنها چيزى كه آن جناب را وادار و ترغيب كرد تا چنين دعائى بكند و از

شرح دعاى زكريا عليه السلام (43)

پروردگار خود فرزندى بخواهد مشاهده وضع مريم دخترعمران و زهد و عبادت او بود،و هم چنين ادب عبوديت و رزق غيب_ى آسم_انى بود ك_ه خداوند سبحان به مريم ك_رامت ك_رده بود. «زك_ري_ا م_ري_م را تح__ت تكف_ل گ_رف_ت، و ه_ر وق_ت ك__ه ب_ر مح__راب او وارد م_ى ش_د ن_زد او رزقى مى يافت ، مى پ_رسي___د:

- اى مريم اين غذا از كجا ب_ه ت_و رسي_ده است؟ مى گفت:

- اي___ن از ن___احي__ه خ___داس__ت،

زيرا خداوند به هر كه بخواهد بدون حساب روزى مى دهد!

اين جا بود كه زكريا پ_روردگ__ار خود را خ_وان_ده و گفت:

- پ__روردگ__ارا! از ن_احي_ه خود ذريه طيب_ه اى ارزاني_م دار،

(44) دين مسيح و زندگانى زكريا، يحيى، مريم و عيسى

ت____و شن_______واى دع_____ائ___ى!» (38 / آل عم______ران)

وقتى زكريا مژده استجابت دعايش را شنيد از خود بى خود شد و از غرابت درخ__واست__ى ك__ه ك__رده ب__ود و جوابى كه شنيده بود به حيرت فرو رفت تا حدى كه به صورت استبعاد از اين استجابت پرسش نمود و براى اطمينان خاطر درخواست نش__ان__ه و دليل_ى ب_ر آن نم__ود ك_ه آن ه_م ب_ه استج_اب_ت رسي_د.

ادبى كه آن جناب در دعاى خود به كار برده همان بيان حالى است كه از اندوه درونى اش و حزنى كه عنان را از كفش ربوده بود، كرده است. براى اين كه خود را در

موقفى قرار دهد كه هر بيننده دل سوزى بر او رقت كند مقدم بر دعا اين جهت را ذكر كرد كه حالش در راه عبادت به كجا انجاميده است، و چه طور تمامى عمر خود را در سلوك

شرح دعاى زكريا عليه السلام (45)

ط_ريق_ه ان_اب_ه و مسئلت سپرى كرده است، آن گاه درخواست فرزند نمود، و آن را به اي__ن ك__ه پ_روردگ__ارش شنواى دع_است م_وج_ه ك_رد!

غرضش از اين مقدمه دع_ا اين ب_ود، ن_ه اي_ن ك_ه خ_واست_ه ب_اش_د ب_ا عب_ادت ه_اى س_الي_ان دراز خ_ود ب_ر خ_دا من_ت گ_ذارد - ح_اش_ا از مق_ام نب_وت او - ل_ذا عرض كرد:

- پ_روردگ_ارا تو شنواى دعاى بندگانت هستى،

و پذيراى دعوت سائلين مضطر!

و اين_ك از ت_رس خ_ويش_اون_دان ب_ازم_ان_ده ام،

و هم چنين علاقه شديدم به داشتن ذريه اى طيب،

ك___ه ت___و را بن___دگ__ى كن___د،

م___را ب_ه چني___ن درخ__واست___ى واداش___ت! (1)

(46) دين مسيح و زندگانى زكريا، يحيى، مريم و عيسى

به او داده، نقل ك_رده اس_ت.

در اين قسمت فرموده كه زكريا متكفل امر مريم شد، و چون مريم پدرش عمران را از دست داده بود، و وقتى بزرگ شد از مردم كناره گيرى كرد و در محرابى كه در مسجد به خود اختصاص داده بود، مشغول عبادت شد، و تنها زكريا به او سر مى زد، و هر وقت به مح_راب او م_ى رف_ت م_ى دي_د ن_زد او رزق_ى آم_اده اس_ت، و م_ى پ_رسي_د: اي_ن غ_ذا را چه كسى برايت آورده است؟ مى گفت:

- اين از ناحيه خداى تعال_ى اس_ت،

كه خداى تعالى به هر كه خواهد بدون حساب روزى مى دهد!

(48) دين مسيح و زندگانى زكريا، يحيى، مريم و عيسى

در اين لحظه بود كه طمع زكريا به رحمت خداى مهربان تحريك شد، و خداى خود را خواند، و از او فرزندى از همسرش درخواست كرد، و ذريه اى مسئلت نمود، با اين كه او خود مردى سال خورده، و همسرش زنى نازا بود، دعايش مستجاب شد، و در حالى كه در محراب نماز ايستاده بود، ملائكه ندايش دادن__د:

- اى زك__ري_ا! خ__داى تع__الى ت_و را ب_ه فرزندى كه اسمش يحي_ى است بش_ارت مى دهد!

زك__ري_ا براى اين كه قلبش اطمين_ان ي_اب_د و بفهمد اين ن_دا از ناحيه خ_دا ب_وده و ي_ا از ج__اى ديگ__ر پرسي_د: پروردگارا، آيتى به من ده كه بفهم_م اي_ن ن_دا از ج_انب تو بود!

خطاب آمد: آيت و نشانه تو اين است كه سه روز زبانت از تكلم با مردم مى بندد، و سه روز جز با اشاره و رمز نمى توانى سخن گوئى! و همين طور هم شد، از محراب خود بي_رون ش_د و ن_زد م_ردم آم_د و ب_ه

ايش_ان اشاره كرد كه صبح و شام تسبيح خدا گوئيد! خدا همسر او را اصلاح نمود و يحيى رابزائيد.

داستان زكريا در قرآن و تحليل آن (49)

قرآن كريم درباره مآل كار و چگونگى درگذشت زكريا عليه السلام چيزى نفرموده است، ولى در اخبار بسيارى از طريق شيعه و سنى آمده كه قومش او را به قتل رساندند، بدين صورت كه وقتى تصميم گرفتند او را بكشند، او فرار كرد و به درختى پناهنده شد، و درخت شكافته شد و او داخل درخت قرار گرفت، و درخ_ت ب_ه ح_ال اول_ش ب_رگش_ت. شيط_ان ايش_ان را از نه_انگ_اه وى خب_ر داد و گف_ت ك_ه ب_اي_د درخت را اره كني_د و ايش_ان ه_م همي_ن ك_ار را ك_ردن_د و آن جن_اب را ب_ا اره دو ني_م ك_ردن_د و ب_دي_ن وسيل_ه از دني_ا رف_ت.

در بع__ضى رواي__ات آم__ده كه سبب كشتن وى اين بود كه او را متهم كردند كه (نع__وذب__اللّه با حض__رت م__ري_م عمل من__افى عف__ت انج__ام داده و از اي__ن راه مريم

(50) دين مسيح و زندگانى زكريا، يحيى، مريم و عيسى

به عيسى عليه السلام ح__امل__ه ش__ده است، و دليلش__ان اين ب__ود كه غي__ر از زك__ري__ا كسى به مريم سر نمى زد. جه_ات ديگرى نيز روايت شده كه از نقل آن صرف نظر مى شود. (1)

43 .

هم زمانى پيامبرى زكريا و يحيى و عيسى عليه السلام (51)

خ____ود او رانشني____ده اى ك__ه م_ى گ_وي__د:

«م_ن بن_ده خ_داي_م، ب_ه م_ن كت_اب داده و نب_ى ام ك_رده، و مب_ارك_م گ_رداني_ده،

هر جا كه باشم، و به نماز و زكات، مادام كه زنده باشم، سفارشم فرموده است.»

ع_رض ك__ردم: بن_اب_راي_ن، در هم___ان ك___ودك__ى و در آن ح___ال، حج___ت خ___دا ب___ر زك___ري___ا ني____ز ب_____وده اس____ت ؟

فرمود: عيسى در آن حال آيت خدا و رحمتى از او بر مريم بود، آن گاه كه سخن گفت و از مريم دفاع كرد، و نسبت به هر كس كه كلام او را مى شنيد نبى و حجت بود. البته تا سخن مى گفت حجت بود، و بعد از سكوت او تا مدت دو سال كه زبان باز كرد زكريا عليه السلام حجت بر مردم بود.

بعد از درگذشت زكريا، فرزندش يحيى كتاب و حكمت را از او به ارث برد، در ح_الى

(52) دين مسيح و زندگانى زكريا، يحيى، مريم و عيسى

كه او نيز كودكى صغير بود. مگر نشنيده اى كلام خداى تعالى را كه مى فرمايد: «يا يَحْيى خُذِ الْكِتابَ بِقُوَّةٍ وَ ءَاتَيْناهُ الْحُكْمَ صَبِيّ_ا!» (12 / مريم )

و بعد از آن كه به هفت سالگى رسيد به نبوت و رسالت سخن گفت، چون در آن هنگام خداوند بر وى وح_ى ف_رست_اد، و بن_اب_راي_ن عيس_ى عليه السلام حت_ى ب_ر يحي_ى ه__م حج_ت ب_ود، و در حقيق_ت ب_ر هم_ه م_ردم حج_ت ب__ود.

- اى اب_اخ_ال_د!

از آغاز خلقت كه خدا آدم را در روى زمين جاى داد،

زمين حتى يك روز هم از حجت خدا بر مردم خالى نبود...!(1)

1- ال_مي_زان، ج 27، ص 78 .

هم زمانى پيامبرى زكريا

و يحيى و عيسى عليه السلام (53)

عاصيان را به فكرت ابرار و نيكان برگرداند، تا حزبى مستعد و قوى براى رب فراهم شود.

تاريخ زكريا و عيسى در انجيل (55)

زك_ري_ا ب___ه ف___رشت__ه گف__ت:

- چگونه اطمينان پي_داكن_م؟ چ_ون من م_ردى س_ال خ_ورده و همسرم زنى نازا و پي_ر اس_ت. ف__رشت_ه پ_اسخ_ش داد:

- من جبرئيلم كه همواره در برابر خدا گوش به فرمانم، خدا مرا فرستاده تا با تو گفتگو كنم و تو را بدين مژده نويد دهم، و تو از همين الان لال مى شوى و تا روزى كه اين ف_رزن_د مت_ول_د ش_ود نم_ى ت_وان_ى ب_ا كس__ى سخ__ن گ_وئ_ى، و اي_ن شكنج__ه ب_ه خاطر اي_ن است ك_ه ت_و ك_لام م_را كه ب_ه زودى ص_ورت مى بن_دد تص_ديق ننمودى!

مردم بيرون هيكل منتظر آمدن زكريا بودند و از دير كردنش تعجب مى كردند، و وقتى بيرون آمد، ديدند كه نمى تواند حرف بزند، فهميدند كه در هيكل خوابش برده و خ__واب__ى دي__ده است. زك__ري_ا با اشاره با ايش_ان ح_رف مى زد و هم چنين ساكت بود.

(56) دين مسيح و زندگانى زكريا، يحيى، مريم و عيسى

پس از آن كه ايام خدمتش در هيكل تمام شد و به خانه اش رفت، چيزى نگذشت كه همسرش اليصابات حامله شد، و مدت پنج ماه خود را پنهان مى كرد و با خود مى گفت: پروردگار من اين طور با من رفتار كرد، و در ايامى كه نظرى به من داشت مرا از عار و ننگ كه در مردم داشتم نجات داد.

انجي__ل سپ_س م__ى گ__وي__د:

مدت حمل اليصابات تمام شد و پسرى آورد. همسايگان و خويشان وقتى شنيدند كه خدا رحمتش را نسبت به او فراوان كرده با او در مسرت شركت كردند، و در همان روز

دلاك آوردند تا او را ختنه كنند، و او را به اسم پدرش زكريا ناميدند، ولى مادرش قبول نكرد و گفت: نه ،بايد "يوحنا" ناميده شود. گفتند: در ميان قبيله و عشيره تو چنين نامى نيست. لذا از پدرش زكريا پرسيدند كه ميل دارد چه اسمى بر او بگذارد؟ اوكه تا آن

تاريخ زكريا و عيسى در انجيل (57)

روز قادر به حرف زدن نبود لوحى خواست تا در آن بنويسد. لوح را آوردند و در آن نوشت:"يوحنا"!همه تعجب كردندو درهمان حال زبان زكريابازشد و خداى را شكر گفت: همسايگان همه و همه دچار دهشت و ترس شدند، و همه عجايبى را كه ديده بودند به يكديگر مى گفتند تا در تمامى كوه هاى يهودى نشين پر شد، و همه در دل مى گفتند تا عاقبت اين بچه چه باشد! و قطعا دست پروردگار با اوست، چون زكريا هم پر از روح القدس بود و ادعاى نبوت مى كرد....

و باز در انجيل لوقا اصحاح سوم آمده كه در سال پانزدهم از سلطنت طيبريوس قيصر كه بيلاطس نبطى والى بر يهوديان، و هيرودس رئيس بر ربع حليل، و فيلپس برادرش رئيس بر ربع ايطوريه و كورة تراخوتينيس، و ليسانيوس رئيس بر ربع ابليه ب_ودن_د و در اي_ام ري_است حن_ان و قي_اف_ا ب_ر ك_اهن_ان كلم_ه خ_دا ب_ر ي_وحن_ا ف_رزن_د

(58) دين مسيح و زندگانى زكريا، يحيى، مريم و عيسى

زك_ريا در صح_را ص_ورت گ_رف_ت.

و به همين مناسبت فرمانى به تمامى شهرهاى پيرامون اردن رسيد كه مردم معموديه توبه و مغفرت گناهان را انجام دهند، و اين قصه در سفر اقوال اشعياء پيغمبر نيز آمده كه (آوازى از صحرا برآمد كه آماده

راه خدا باشيد، و راه او را هموار سازيد، و بدانيد كه همه بيابان ها پر مى شود و همه كوه ها و تل ها به فرمان در مى آيد، و همه كجى ها راست مى شود، و همه دره ها را ه هموار مى گردد، و بشر خلاصى خداى را به چشم مى بيند....)

در هم_ان م_وقع_ى ك_ه م_ردم منتظ_ر و هم_ه در دل هايش_ان درب_اره ي_وحن_ا فك_ر م_ى ك_ردن_د ك__ه نكن__د او هم_ان مسي_ح ب_اش_د، ي_وحن_ا ب_ه هم__ه چني_ن ج_واب گف_ت:

- من شما را به آب تعميد مى دهم، ولكن بعد از من كسى نزد شما مى آيد كه از من

تاريخ زكريا و عيسى در انجيل (59)

ق__وى تر است، كس_ى است كه م_ن خ_ود را ق_اب_ل آن نمى دانم كه بند كفشش را باز كنم.

- او به زودى شما را به روح القدس و آتش غسل خواهد داد كه طبقش در دست اوست، و به زودى خرمن خود را پاكيزه كرده و گندم ها را در انبار خود جمع كنيد و كاه را به آتشى كه هرگز خاموش نشود و به چيزهاى ديگر آتش مى زند. او همين طور مردم راموعظه مى كرد و بشارت مى داد.

و اما هيرودس رئيس ربع به خاطر اين كه آبرويش در ميان مردم در مسئله هيروديا همسر برادر فيلپس و نيز به خاطر شرارت هائى كه داشت، به مخاطره افتاده بود، يك خط__ائى ب__زرگ تر از هم__ه مرتكب شد و آن اين ب_ود كه ي_وحن_ا را ب__ه زن_دان افكن__د.

در انجيل مرقس اصحاح ششم آمده كه هيرودس خودش به دست خود يوحنا را به زندان مى برد و بند بر او مى نه__اد و اين ك__ار را به خ__اط__ر هي__رودي__ا همسر

(60) دين مسيح و زندگانى زكريا، يحيى،

مريم و عيسى

برادرش فيلپس مى كرد. چون خودش با او ازدواج كرده بود، و يوحنا با اين عمل وى مخالفت مى كرد كه ازدواج تو با همسر برادرت حلال نيست. از همين روى هي__روديا كينه او را در دل داشت ومى خواست او را بكشد و نمى ت__وانست. چون هيرودس از يوحنا حساب مى برد و مى دانست كه او مردى نيكوكار و مقدس است و همواره او را محافظت مى كرد، و ك__لامش را شني__ده و اعم__ال بسيارى به جا مى آورد و سخنش را به خوشى مى شنيد، تا آن كه روزى چني__ن اتف__اق افتاد كه هيرودس براى جشن ميلادش شامى تهيه كرده و بزرگان مملكت و افسران ارتش و هزاره هاى لشكر را دعوت كرده بود. موقعى كه همه جمع شده بودند دختر هيروديا وارد شده ودر مجلس رقصى كرد كه هيردوس و كرسى نشينان او همه خوشحال شدند، شاه به او گفت: هر چه مى خواهى بخواه تا به تو بدهم، و سوگند ياد كرد كه هر چه از من بخواهى مى دهم هرچند نصف مملكتم باشد!

تاريخ زكريا و عيسى در انجيل (61)

دختر بيرون آمد و به مادرش گفت چه بخواهم؟ گفت: سر بريده يوحنا معمدان را بخواه! دختر در همان لحظه نزد شاه شد و سر بريده يوحنا معمدان را خواست و شاه در اندوه شد ولى زود جلادى را فرستاد تا سر از بدن جدا شده يوحنا را بياورد .او رفت و در زندان سر يوحنا را از بدن جدا كرد و در طبقى گذاشت و آورد نزد دخت_ره و او ه_م آن را ب_ه م_ادرش داد. ش_اگ_ردان يوحنا اين بشنيدند و آمدند و بدن بى سر او

را برداشته و دفن كردند.

اين بود آن چه كه در انجي__ل آم__ده است و البت__ه در انجي__ل ه__ا اخب__ار ديگ__رى ني__ز راج__ع به يحي__ى عليه السلام هس_ت كه از نقل آن خوددارى مى شود، و خواننده متدبر خود مى تواند اين نق__ل ها را با آن چ__ه قب__لاً م__ا گفتي_م تطبي_ق كند و م__وارد اختلاف

(62) دين مسيح و زندگانى زكريا، يحيى، مريم و عيسى

را ب__ه دس__ت آورد.(1)

1- ال_ميزان، ج 27، ص 45 .

تاريخ زكريا و عيسى در انجيل (63)

(64)

زكريا عليه السلام را مدح كرده و فرموده: «آن ها افرادى ب_ودن_د ك_ه در خي_رات پي_ش دست_ى م_ى ك_ردن_د و م__ا را ب__ه رغب_ت و از رهب__ت و خش__وع م__ى خ_وان_دن_د... .» (مقص__ود از آن ه__ا - يحي__ى و پ__در و م__ادر اوس___ت.)

از اي_ن ك_ار نه_ى نم_ود و م_لامتش ك_رد، و چ_ون او در قلب شاه عظيم و محترم بود، لذا پادشاه ناگزير از اطاعتش بود.

اين معنا باعث شد كه زن زانيه نسبت به آن جناب كينه توزى كند، و از آن به بعد به پادشاه اعتنا نمى كرد مگر بعد از آن كه سر يحيى را از بدنش جدا نموده و برايش هديه بفرستد.. پادشاه نيز چنين كرد و آن جناب را به قتل رسانيد و سر مقدسش را براى زن هديه فرستاد.

در بعض ديگر اخبار آمده كه سبب قتل او اين بود كه پادشاه عاشق برادرزاده خود شد و مى خواست كه با او ازدواج كند يحيى عليه السلام او را نهى مى كرد و مخالفت مى نمود، تا آن كه وقتى همسر برادرش دختر را آن چنان آرايش كرد كه تمام قلب شاه را مسخر كند

شرح زندگى و مرگ يحيى عليه السلام در روايات (69)

و با چنين وضعى دخترش را نزد پادشاه فرستاد. زن به او گفته بود كه چون شاه خواست از تو كام بگيرد مخالفت كن و بگو شرطش اين است كه سر يحيى را برايم حاضر كنى. او نيز بى درنگ سر يحيى را از بدن جدا نمود و در طشتى طلا گذاشت و براى دختر برادر حاضر ساخت.

در رواي__ات اح__ادي_ث بسي_ارى درب__اره زه__د و عب__ادت و گ__ري__ه يحيى عليه السلام از ت____رس خ____دا، و ه_م چني_ن در م___واع___ظ و حكم__ت ه__اى او وارد ش__ده است. (1)

پسرى مى دهيم ك_ه ن_امش يحي_ى اس_ت، و از پيش همنامى براى وى قرار نداده ايم!» (7 / مريم)

خ__داون__د دع__اى زك__ري_ا را مستج__اب ك_رد و او را ن_دا داد ك__ه اى زك__ري__ا....

اين زمانى بود كه زكريا از داشتن فرزند نااميد واز نازائى و پيرى زنش آگاه بود، ولى با دي__دن كيفي__ت اداره زندگى مريم به دست خدا و كرامات او دلش به وجد آمد و براى خود نيز پسرى از خ__دا درخ_واست ك_رد و خ_داون_د پ_اسخش را با مژده تولد يحي_ى و ش___رح شخصي_ت و اعج_از زن__دگ_ى او داد.

آيه مورد بحث دلالت دارد كه خداى تعالى خودش فرزند زكريا را به نام يحيى نام

يحيى پيامبر و اعجاز زندگى او (71)

نهاد و فرمود: «اسمش يحيى است و ما قبل از او احدى را بدين نام نن_امي_ده اي_م، و كس___ى در اي___ن ن______ام ش____ري___ك او نيس__ت.»

اوصافى كه خداوند سبحان در كلام خود براى يحيى شمرده اوصافى است كه در هيچ پيغمبرى قبل از او نظيرش نيست، مثل: دارا شدن حكم در كودكى و سيادت، ترك ازدواج، (سَيِّدا وَ حَصُورا.) سلام كردن خدا بر او در روز ولادت و روز مرگ و روز قيامت!

حضرت مسيح عليه السلام پسر خاله حضرت يحيى بود و او هر چند در اين اوصاف با او شريك است لكن او بعد از يحيى متولد شده است، پس تا روز بشارت به ولادت يحيى هي__چ پيغمب_رى در اي_ن اوصاف نظير او نبوده است.

پسرى داشته باشم،

با اين كه همس_رم ن_ازاست و خ_ودم از پي_رى به ف_رت_وتى رسيده ام؟

با اين كه زكريا از همان اول يقين داشت كه اين بشارت راست است، شروع كرد به پرسش از خصوصيات آن تا بدين وسيله آن اضطراب درون_ى را ساكن و آرام س__ازد.

پ___اس__خ شني________د:

- پ_روردگ_ار ت_و چني_ن اس_ت، و در اي_ن بشارت هيچ شكى نيست!

هم__و ف__رم__وده ك_ه اي_ن ب_ر م_ن آس_ان اس_ت،

اعجاز تولد در غير موقع (73)

از پيش نيز تو را كه چيزى نبودى خلق كرده ام!

عبادت گاه نزد قوم خود شد،

و با اشاره ب_ه آنان دست_ور داد كه -

صب_ح و شام خدا را تسبيح بگوئيد!»

نشانه اى كه زكريا از خدا خواست؟ (75)

م_ردم شرح مى دهد.

حاصل معناى جمله اين است كه آن جناب رؤف و رحيم به مردم، و خيرخواه و متواضع نسبت به آن ها بوده است. او ضعفاى آن ها را يارى مى كرده و آن هائى را كه آم_ادگى ه_دايت و رش_د داشته اند، هدايت مى نموده است.

پيرى و فرتوتى او به دنيا مى آيد، در حالى كه تا آن زمان مادر او به سن پي_رى رسيده بود و در عين حال نيز زنى عاقر و نازا بوده است.

يحي____ى از زم____ره اتب___اع و پي___روان «عيس__ى ب__ن م__ري_م» و از اوصي__اء و ج___انشين____ان آن حض___رت ب____وده اس___ت.

به نظر مى رسد معجزات تولد يحيى عليه السلام و شخصيت و كيفيت رشد او زمينه ساز تولد اعجاب انگيزعيسى عليه السلام بوده است و مشاهده معجزاتى مشابه اعجازتولدعيسى عليه السلام

(82) دين مسيح و زندگانى زكريا، يحيى، مريم و عيسى

ذهن مردم زمان آن حضرت را آماده قبول تولد اعج_ازآمي_ز عيس_ى عليه السلام نموده اس__ت.

آي__ات ق__رآن__ى در س__وره ف__وق ت_ول_د يحي_ى عليه السلام را چني_ن ت_وصي_ف م_ى كن_د:

«زك_ريا مريم را كف_الت مى ك__رد،

او ه_ر وق___ت وارد مح__راب عب__ادت م__ري__م م__ى ش__د،

در ن______زد او رزق شگف__ت انگي____زى م__ى ي_____اف____ت،

گفت: _ اى مريم! اين روزى از كج_ا ب_ه ت_و رسي_ده است؟

پاسخ داد: _ از جانب خداست، ك_ه خ_دا ب_ه ه_ر كه خواهد روزى بى حساب دهد!»

در آن هنگ__ام كه زك_ري_ا ك_رامت مري_م را مشاه_ده ك_رد، گفت:

«پروردگارا! مرا به لط_ف خ_ود ذري_ه اى طيب_ه ع_طا ف_رم_ا!

همانا توئى مستجاب كننده دعا!»

جزئيات تولد يحيى در قرآن (83)

پ__س زك_ري_ا را هنگ_امى ك_ه در مح__راب عب__ادت به نم__از ايست__اده ب__ود، م__لائك______ه ن______دا دادن_______د:

«هم_ان_ا خ_داون_د ت_و را ب_ه ولادت يحي_ى بش_ارت م_ى ده__د!

تا او كلمه خ_دا نب_وت عيس_ى عليه السلام را تص_دي_ق كنن_ده ب_اش_د،

و همو پيشواى مردم، پارسا، و پيغمبرى از شايستگان باشد!»

زك___ري___ا ع____رض ك_____رد:

«پ_روردگ_ارا! چگ_ون_ه م_را پس_رى ت_وان_د ش_د در ح_التى ك_ه م_را س_ن پي_رى ف___را رسي_____ده و عي___ال_م ني______ز عج_____وزى ن__ازاس__ت؟

گف_ت: - چني_ن اس_ت ك_ار خ__دا! ه_ر چ_ه بخ_واه_د

م_ى كن_د!

ع_رض ك_رد: _ پ_روردگ__ارا! م_را نش_ان_ه اى م_رحم_ت ف_رم_ا!

(84) دين مسيح و زندگانى زكريا، يحيى، مريم و عيسى

گف_ت: _ نش__انه ت__و آن اس__ت ك__ه ت__ا س_ه روز با كس__ى سخ__ن گفت__ن نت__وانى، و جز با رمز چي__زى نگ__وئ__ى، و پي_وست__ه به ي__اد خ__دا ب__اش، و او را صبح وشام تسبيح گوى!»

يحيى، مريم و عيسى

كه هم نامى در سابق نداشته - اى يحيى! تو كتاب الهى را به قوت فراگير!

- ما به يحيى در سن كودكى مقام نبوت بخشيديم،

- و به او از نزد خود بركت و طهارت عطا ك_ردي_م،

- و او شخص_____ى پ_____رهي_____زك____ار ب____ود،

- او را به پدر و مادرش مهربان نموديم،

- او اص__لاً ب___ه كس_ى ست___م نك___رد،

- و معصي_ت خ_دا را م__رتك__ب نش___د،

- س___لام ح___ق ب__ر او ب___اد در روز ولادت، در روز رحل____ت، و در روز بعث____ت!

سوره مريم آي_ه 33 درباره عيسى عليه السلام

- ما روح القدس را ب_ه س_وى م_ريم ف_رست_ادي_م....

شباهت هاى يحيى و عيسى عليه السلام (89)

- روح الق_______دس ب__ه م__ري__م گف__ت:

«م_ن ف_رست__اده پ__روردگ__ار ت_وام ك_ه ب__ه ف__رم_ان او ب__راى بخشي_دن ف_رزن_دى پ_اك ب_ه ت_و آم_ده ام!

....پروردگارت فرمود: - اين كار بر من آسان است!

م____ا آن ف____رزن__د را نش__ان__ه اى ب__راى م__ردم،

و رحمت___ى از ج___ان_ب خ__ود ق__رار م_ى دهي__م !»

....مريم اشاره به طفل كرد و ب_ه م_لامت گ_ران فهم_ان_د ك_ه ب_ا طف_ل سخ_ن گ_وين_د: گفتن__د: « چگ__ون_ه ب_ا طفل گه_واره اى سخن گ_وئيم ؟»

در اي___ن هنگ___ام طف__ل (ب___ه ام__ر خ___دا گف__ت:)

- «هم_ان_ا م_ن بن_ده خ_اص خ_دايم، كه مرا كتاب آسمانى و شرف نبوت عطا فرمود!

(90) دين مسيح و زندگانى زكريا، يحيى، مريم و عيسى

ه_ر كج__ا ب_اش___م م___را "مب__ارك" ق__رار داده اس__ت،

و تا زنده ام ب_ه نم__از و زك__ات دست__ور داده است،

ه_م چني_ن ب_ه نيكوئى با م_ادرم م_را سف__ارش فرموده اس_ت،

م__را ست__م ك_ار و شق_ى ق__رار ن___داده است.

درود ح_ق در روز ولادت و در روز م__رگ و در روز قي___ام__ت ب___ر م___ن اس__ت !»

چن_ان ك__ه از آي_ات ب___الا استف__اده م_ى ش___ود:

1 _ خداوند سبحان نام فرزند زكريا عليه السلام را يحيى نهاده، و در مقابل فرزند مريم را "عيسى" كه به معناى "زندگى مى كند" است، نام گذارى كرده است.

2 _ به يحيى در عهد صباوت و بچگى مقام نبوت و علم كتاب كرامت فرمود، چنان كه "عيسى" راه_م در كوچكى و طفوليت مقام نبوت ك_رامت فرمود.

شباهت هاى يحيى و عيسى عليه السلام (91)

3 _ خدايحيى را از نزد خود "بركت و طهارت" داد و او را به پدر و مادرش نيك__وك__ار ق__رار داد، چن__ان ك__ه ب__ه عيس__ى هم "بركت و طهارت" بخشيد و او را نسب__ت ب__ه م__ادرش نيك__وك_ار مق__رر فرم_ود.

4 _ خداى سبحان در مواطن و مراحل سه گانه به يحيى سلام و درود فرستاد - روز ت_ول_د، روز وف_ات، و روز قي_ام_ت - چن_ان ك_ه ب_ه عيس_ى ه_م در هم_ان م_واط_ن سه گانه درود و سلام فرست_اد.

5 _ خداوند متعال يحي_ى را "سي_د" يعن_ى ب_زرگ ق_وم و "حص_ور" يعن_ى كس_ى ك_ه از روى زه_د زن اختي_ار ننم_اي_د، و "پيغمبر" قرار داد، چنان ك_ه تم_ام آن ه_ا را به عيس_ى عليه السلام هم مرحمت فرمود.

تمام اين شباهت هائى كه يحيى عليه السلام به عيسى عليه السلام داشت براى اجابت نمودن دعاى

(92) دين مسيح و زندگانى زكريا، يحيى، مريم و عيسى

زك__ري_ا ب__وده است، در آن ج__ا كه ذري__ه طيب__ه و خل__ف پسنديده و شايسته اى طلب كرد، در آن هنگ_امى ك_ه از مش_اه_ده وض_ع م_ريم و ك_رامتى كه در پيشگاه خدا پيدا كرده بود، دلش ل_ب_ري_ز گش_ت.

6 _ از اين ك_ه خداى تعالى درباره يحيى مى فرمايد: «مُصَدِّقا بِكَلِمَ_ةٍ مِنَ اللّ_هِ» (39 / آل

عم____ران)

روشن مى شود كه يحيى از زمره اتباع و پيروان عيسى بن مريم عليهاالسلام و از اوصياء و جانشينان آن حضرت بوده، زيرا كلمه اى را كه يحيى مصدق اوست، همانا عيسى بن م_ري_م، م_ى باشد: (1)

1- ال_ميزان، ج 5، ص 314 .

شباهت هاى يحيى و عيسى عليه السلام (93)

«يا مَ_رْيَ_مُ اِنَّ اللهَ يُبَشِّرُكِ بِكَلِمَ_ةٍ مِنْ__هُ اسْمُ__هُ الْمَسي_حُ عيسَ_ى ابْ__نُ مَ_رْيَ_مَ...!» (45 / آل عم____ران)

(94) دين مسيح و زندگانى زكريا، يحيى، مريم و عيسى

(95)

به عهده گرفت، و او هم به خدمت مسجد مشغول بود، تا هنگامى كه مريم به سن بلوغ رسيد. آن زمان زكريا براى مريم حجابى بر پا كرد تا مريم در ميان آن مشغول عبادت خداوند شود. جز زكريا كس ديگرى داخل آن حجاب نمى شد. هر وقت زكريا وارد محراب مريم مى شد، رزق حاضرى در محراب او م_ى دي_د، از او پ_رسي_د: اى م_ري_م اي_ن روزى از كج_اس_ت؟ م_ري_م گف_ت: از ن__زد خ_دائ_ى اس_ت ك_ه ب_دون حس_اب ب_ه ه__ر ك_ه خ_واه_د روزى بخش___د!

م__ري_م عليهاالسلام "ص_ديق_ه" و "معص_وم_ه" و "طاه_ره" و "ب_رگ_زي_ده" بود.

او "محدثه"اى است كه ملائكه با او سخن گفتند و به او خبر دادند كه:

«خدا وى را برگزيده و پاكيزه نموده، و از عبادت كاران قرار داده، و او را براى جهانيان از آيات و نشانه هاى خود مقرر داشته است.»

(98) دين مسيح و زندگانى زكريا، يحيى، مريم و عيسى

سپس خداى متعال "روح" را به سوى مريم _ در حالى كه در حجاب مستور بود _ فرستاد. "روح" به صورت بشر كاملى براى مريم مجسم شد، و به او گفت: من فرستاده پروردگار توام، و براى بخشيدن پسرى كه پدر ندارد به اذن الهى به سوى تو آمده ام. به او بشارت داد كه به زودى از فرزندش معجزات باهره اى ظاهر خواهد شد، و خداوند او را به "روح القدس" تأئيد مى كند. و هم چنين "كتاب و حكمت و تورات وانجيل" را به او مى آم_وزد، و او را ب_ا آي_ات و نش_انه هاى آشكار به سوى "بنى اسرائيل" خواهد فرستاد. "روح" داستان عيسى را براى مريم گفت و سپس در او "دميد" و مريم در

حال مانند ساير زنانى كه حامله مى شوند، به فرزند خود حامله شد.

مريم در مكانى دور خلوت گزيد، و چون او را درد زائيدن فرارسيد زير شاخ درخت خرمائى رفت واز شدت حزن واندوه با خود مى گفت: كاش پيش از اين مرده بودم، و از

خلاصه تاريخ زندگى مريم در قرآن (99)

صفحه دل ها نامم فراموش شده بود. در آن حال (روح القدس يا فرزندش عيسى) او را ندا داد: غمگين مباش كه خدا از زير قدمت چشمه آبى جارى نمود، و تو خود تنه درخت راتكان بده تا از آن برايت رطب تازه فرو ريزد. از اين رطب تناول كن واز آن چشمه بي__اش__ام، و چش__م خود ب__ه "عيس__ى" روش__ن دار، و اگ__ر از جن__س بش__ر كسى را ديدى به "اش__اره" به او بگ__و: من ب__راى خ__دا ن__ذر "روزه سك__وت" ك__رده ام، و ب__ا هيچ كس تا روزه هستم سخن نمى گويم!

مريم فرزند خود را گرفته و به سوى قومش روان شد. (موضوع "حمل" و "بارنهادن" و "سخن گفتن" و ساير شئون وجودى او، تماما از سنخ آن چه نزد ديگران يافت مى شود، بوده است.) چون قومش او را بدان حال ديدند مشغول طعن و سرزنش او شدند و گفتند: اى مريم عجب كار منكر و شگفت آورى كردى! اى خواهر هارون تو را نه پدر ناصالح و

(100) دين مسيح و زندگانى زكريا، يحيى، مريم و عيسى

نه مادر بدكار بود، (كه خودت چنين كارى را مرتكب شدى؟!)

مريم پاسخ آنان را به اشاره حواله طفل كرد. آن ها گفتند:

- م_ا چگ___ون_ه ب__ا طف_ل گه__واره اى سخ__ن گ__وئي__م؟

طفل به امر خدا به زبان آمد و گفت:

-

من بنده خاص خدايم، كه مرا كتاب آسمانى و شرف نبوت عطاء فرموده است، من هر كجا كه باشم، مرا مبارك گردانيده، و تا زنده ام به نماز و زكات سفارش نموده، و هم چنين به نيكوئى با مادرم توصيه فرموده، و مرا ستم كار و شقى نگردانيده است. روز ولادت و مرگ و هم چنين روزى كه برانگيخت_ه ش_وم، س_لام و درود ح_ق ب_ر م_ن اس_ت! اين جملات خود اشاره اى بود به آينده عيسى كه عليه بيدادگرى ها و ستم كارى ها قيام مى كند، و براى زنده كردن دين موسى و از بين بردن كجى ها كه در آن پديد آمده و

خلاصه تاريخ زندگى مريم در قرآن (101)

تج__دي_د مع__ارف و حق__ايق__ش و ب_رافكندن اخت_لاف_ات و مش_اج_رات، به پا مى خيزد.

عيسى رشد و نمو كرد تا به سن جوانى رسيد. او و مادرش مريم هر دو روى عادت جارى در زندگى بشر - از خ_وردن و آش_امي_دن و س_اي_ر ع_وارض وج_ودى - ت_ا آخ_ر عم_رش_ان زن_دگ_ى م_ى ك_ردن__د.

سپس عيسى مبعوث به رسالت شد.

(جزئيات زندگى عيسى عليه السلام بعد از رسيدن به رسالت را در مباحث بعدى خواهي__م آورد.) (1)

زائي__ده دان__ات__ر اس_ت،

و مى داند كه چ_ه حكمت ها در وجود آن دختر نهان است!؟

و پس___رى ك___ه او م_ى خ_واس_ت مث_ل اي_ن دخت_ر نيس_ت.

شرح ولادت حضرت مريم در قرآن (103)

سپ__س زن عم__ران گف_ت:

- م_ن اي_ن دخت_ر را "مريم" ن_ام نه_ادم!

و"او" و "فرزندش" را از شر شيطان رجيم در پناه تو آوردم!

پس خداوند او را ب_ه نيك__وئى پذيرفت،

و او را به ترتيبى نيكو پروردش داد....» (35 / آل عمران )

گويند آنان وقتى فرزند خود را در راه خداى تعالى آزاد مى كردند، ديگر او را در

(106) دين مسيح و زندگانى زكريا، يحيى، مريم و عيسى

منافع خودشان وادار به كار نمى كردند، و از فرزندان خود استف_اده شخصى نمى بردند، بلكه آن ها به خدمت و تميز كردن "كنيس_ه" و امث_ال آن مشغ_ول م_ى ش_دن_د. اين كار ادامه داشت تا آن كه آن ها به مرحله بلوغ مى رسيدند و اختيار با بچه بود كه اگر م_ى خ_واست ب_ه ك_ار خ_ودش ادامه م_ى داد وگ_رنه از آن دست برداشته و ب_ه كارى كه دل خواه خودش بود، مشغول مى شد.

"پسر"نشده و با كمال صراحت و قطعيت مى گويد:

«او و فرزندش را از شر شيطان رجيم در پناه ت_و مى آورم!»

(108) دين مسيح و زندگانى زكريا، يحيى، مريم و عيسى

بدين ترتيب، براى آن دختر "ذريه" ثابت مى نمايد، با اين كه به حسب ظاهر راهى براى علم و دانائى بدان نبوده است. در اين كلام كه زوجه عمران بدون هيچ قيد و شرطى به خداوند متعال مى گويد، (با اين كه موضوع فرزند پيدا كردن آن دختر داخل در علم غيب و مربوط به آينده بوده،) روشن مى شود كه او به وجهى از روى "وحى" مى دانست كه از "عمران" خدا به او پسرى كرامت مى كند. "عمران" وفات كرد و او از عمران حمل داشت، روى آن حساب قطعيت پيدا كرد كه حتما آن چه در شكم دارد، همان پسر است، لكن پس از وضع حمل و فهميدن اشتباه خود، دانست كه حتما آن پسر از نسل اين دختر است، لذا بدون ترديد و قيد و شرط براى آن دختر "ذريه" و فرزند ثابت نمود و آن را به خداى متعال سپرد!

اين بود آن چه كه از تدبر در كلام الهى به دست آمد.

چگونه انتظار تولد پسر تبديل به دختر شد؟ (109)

عرضه داشت، خداوند متعال با فرمودن جمله - خدا داناتر است به آن چه او زائيده - مى خواهد بيان دارد كه ما هم مى دانستيم كه او دختر است لكن خواستيم آرزوى او را به وجه احسن و طريق بهترى عملى سازيم، و اگر زوجه

(110) دين مسيح و زندگانى زكريا، يحيى، مريم و عيسى

عم_ران منظ_ور م_ا را در آن قسم_ت م_ى دانست، اب_دا اظه_ار تحس_ر و ح_زن نم_ى نم_ود، ب_ا اي_ن ك_ه پس_رى ك_ه او آرزوي_ش را م_ى داش_ت، ممك_ن نب_ود ك_ه چ_ون اي_ن دخت_ر، و آن چ_ه ب_ر وج_ود او مت_رتب اس_ت، ب_اشد.

زيرا بالاترين چيزى كه در حق آن پسر امكان داشت، آن بود كه چون عيسى پسرى شود كه كور م_ادرزاد را بين_ا و ك_ر م_ادرزاد را شن_وا س_ازد، و م_رده را زن_ده نم_اي_د.

لكن بر وجود اين دختر آثار بالاتر از آن مترتب است:

1 _ وج_ود اي_ن دخت_ر وسيل_ه اى اس_ت ك_ه از او پس_رى بدون پدر به وجود آيد،

2 _ خ__ود م__ري__م و پس__رش دو "آي__ت" اله__ى ب__راى جه___اني___ان ب___اشن___د،

3 _ ك__ودك او در گه__واره با م__ردم تكل__م كن_د،

4 _ كودك او "روح اللّه " و "كلمة اللّه " باشد، و مَثَل او در نزد خدا مثل آدم شود!

امتيازات مريم (س) (111)

اين ها و ساير آيات و علامات، همان قسمت هائى است كه بر وجود اين دختر و ف___رزن__د مب_ارك_ش "عيس_ى عليه السلام مت__رت_ب ش__ده است.

م_أي_وس ش_د. ف_ورا اي_ن ن_ام را ب_ه دخت_ر ن_وزاد خود نهاد، تا او را به كارى كه از پسر انتظار داشت، وادارد. پس جمله «اِنّى سَمَّيْتُها مَرْيَمَ» (36 / آل عمران) به منزله آن است كه گفته باشد من

(112) دين مسيح و زندگانى زكريا، يحيى، مريم و عيسى

دخت_ر خ_ود را "مح_رره" نم_ودم، يعن_ى ن_ذر ك__ردم ك__ه اي__ن دخت__ر را در راه خ_دا آزاد نمايم، كه به عب__ادت و بن_دگى حق مخصوص شود.

روشن ترين دليلى كه مى رساند سخن او افاده "نذر" مى كند، عبارت قرآن مجيد است كه مى فرمايد: «خداوند او را ب_ه نيك_وئ_ى پ__ذي_رفت و او را ب_ه ت_ربيت_ى نيك_و پ_رورش داد.» سپس دختر و ذريه اش را به خداوند متعال سپرد تا از شر شيطان در امن و در كار عبادت و خدمت ثابت قدم باشند و اسم با مسمى مطابق باشد.

عب__ارت اول يعنى: «خداوند او را به نيكوئى پذيرفت،» قبول و پذيرفتن سخن اول زوج__ه عم__ران است ك__ه گف__ت: «م__ن او را م__ري__م ن__ام نه__ادم،» و عبارت دوم، يعنى: «او را به پرورشى نيكو پرورش داد،» قبول و اجابت نمودن سخ__ن دوم اوس__ت كه گفت: «من او و ذريه اش را از شر شيطان رجيم، در پناه تو آوردم،» در عبارت اول منظور پذيرفتن و

نام گذارى مريم (113)

قب__ول كردن خ__ود آن دخت__ر يعنى "مريم" مى باشد، زيرا قرآن نسبت "قبول" را به دخت__ر داده ن__ه ب__ه "ن__ذر". بنابراين قبول نمودن "مريم" عبارت است از "اِصْطِفاء"و اختيار نمودن او، و م__راد از «اَنْبَتَها نَباتا حَسَنا» (37 / آل عمران) بخشيدن رشد و طهارت به او و ذريه او، و افاضه نمودن يك رقم حيات و

زندگى است كه وسوسه شيط_ان در آن راه پي_دا نكن_د، و آن عبارت اس_ت از "طه__ارت"

اي__ن دو، يعن__ى "اصطف__اء" و "طه__ارت" هم__ان است كه در آي__ه شريفه ديگر خ_داون_د متع_ال مى فرمايد:

«وَ اِذْ ق_الَ_تِ الْمَ_لائِكَ_ةُ ي_ا مَ_رْيَ_مُ اِنَّ اللّ__هَ اصْطَفي_كِ وَ طَهَّ_رَكِ....» (42 / آل عمران )

از بي_ان_ات ب__الا روش__ن مى ش__ود كه "اصطفاء" و برگزيدن مريم، و هم چنين "تطهي_ر" و پ__اك نمودن او از پلي__دى معصيت، هر دو اج__ابت و پ__ذي__رفتن دعاى مادر

(114) دين مسيح و زندگانى زكريا، يحيى، مريم و عيسى

او مى باشد. چنان كه در برگزيدن مريم بر زنان ع__الم از نظ__ر ولادت عيس__ى عليه السلام از او و آيت شدن اين مادر و فرزند براى عالميان،تصديق قول خداى تعالى است كه مى فرمايد: - پسر مانند دختر نيست! (1)

و زم_ان تولد فرزند گ_رانمايه اش، نهفته است.

آي_ات ق_رآنى در اين سوره در اين زمينه به شرح زير است:

«- پس خداوند او را به نيكوئى پذيرفت،

و او را ب_ه ت_ربيت_ى نيك__و پ___رورش داد.

(116) دين مسيح و زندگانى زكريا، يحيى، مريم و عيسى

زك_____ري____ا او را كف____ال_ت ك________رد.

ه____ر وق___ت زك___ري___ا وارد مح_____راب عب____ادت م_____ري___م م___ى ش___د ن____زد او رزق شگف___ت آورى م__ى ي__اف__ت. گف___ت:

- اى مريم اين روزى ازكجا به تو مى رسد؟ پاسخ داد:

- از ج_انب خ_داست! ك_ه خ_داون_د ب_ه هر ك_ه خ_واه_د روزى ب_ى حس_اب ده_د!»

مراد از "تربيتى نيكو" كه خداوند با عبارت «وَ اَنْبَتَها نَباتا حَسَنا» از آن ياد مى كند، بخشيدن رشد و "طهارت" به او ذريه او، و افاضه نمودن يك نوع زندگى است كه وسوسه شيطان در آن راه پيدا نكند... و "پذيرفتن به نيكوئى" همانا "اِصْطِفاء"و برگزيدن و انتخ_اب نم_ودن او ب_وده ك_ه در ق_رآن ك_ريم از آن ب__ا عب__ارت «فَتَقَبَّلَه__ا رَبُّه__ا بِقَبُ__ولٍ حَسَ__نٍ» (37 / آل عم_ران) ي_اد م_ى كن__د.

زندگى مريم قبل از تولد عيسى عليه السلام (117)

در "كنيسه" يعنى كليسا بود و از آن خارج نمى شد. و

(118) دين مسيح و زندگانى زكريا، يحيى، مريم و عيسى

همين بود كه زوجه عمران پس از وضع حمل گفت: خدايا فرزند من دختر است، و پسر چ_ون دخت_ر نيس_ت، زي_را دختر وقتى ح_ائض م_ى ش_ود از مسج_د بي_رون م_ى آي_د... .

زوجه عمران فرزندش را نذر كنيسه نمود تا در آن جا خدمت "عابدان" را نمايد.... مريم خدمت آن ها را مى كرد تا به سن بلوغ رسيد، در آن هنگام زكريا دستور داد تا برايش حجابى قرار دادند تا از "عابدان" جدا شود....»

(نقل از امام باقر و صادق عليه السلام در تفسيرعياشى و قمى)

زيرا ممكن بود كه آن را برخى از مردمى كه ب_ه مسج_د م_ى آم_دن_د ب_راي_ش آورده ب_اشن_د.

علاوه بر اين، آيه شريفه بعدى دلالت دارد بر اين كه زكريا وجود آن رزق را در نزد م_ري_م از ك_رام_ات اله_ى و خ_ارق ع_ادت تلق_ى ك_رده ب_ود، ل_ذا از خ_داى تع_ال_ى ب_راى خ_ودش ني_ز درخ_واس_ت ذري_ه طيبه اى نم_ود ك_ه مق_امش چ_ون مق_ام م_ري_م ب_اش_د.

ضمنا از سياق آيه فهميده مى شود كه زكريا آن پرسش را از مريم بيش از يك بار ننموده است، و به همان جوابى كه از او شنيده قانع شد و يقين به صدق گفتارش پيدا كرد.

جائى كه مريم در كليسا اتخاذ كرده بود، يعنى "محراب" همان است كه اهل كتاب به آن "مذبح" گويند، و آن "مقصوره" يعنى خانه كوچكى است كه در مقدم معبدشان درست

محراب عبادت مريم، محل نزول مائده آسمانى (121)

مى كنند، و داراى درى است كه به وسيله نردبان ك_وچك_ى وارد آن م_ى ش_ون_د. كسى ك_ه در آن ب_اش_د اه_ال_ى مي_ان معب_د او را نمى بينن__د. (1)

اين هر دو در كودكى حكم و نبوت داده شدند، آن يكى خبر داد كه مأمور به احسان به مادر شده و جبار و شقى نيست، و برخود در روز ولادتش و روز مرگش و روز مبعوث شدنش سلام داده است، اين يكى ني__ز همين مطالب را گفته و قرآن هم از آن دو نقل كرده است. شباهت هاى ديگرى ني_ز آن دو داشت__ه ان_د.

يحيى عليه السلام نبوت عيسى عليه السلام را تصديق كرده و به او ايمان آورده است. در اين

مريم، مادر عيسى عليه السلام (123)

سوره خداوند سبحان به رسول گرامى خود حضرت محمد صلى الله عليه و آله مى فرمايد:

«- اى محم___د!

در اي_ن كت_اب ذك_ر ك_ن: داست_ان م_ريم را در آن زم_ان ك_ه از م_ردم اه_ل خ_ود كن_اره گ_رفت و در مك_ان ش_رق_ى (ك_ه گوي_ا هم_ان سمت شرقى مسجد باشد،) اعتزال جست. مريم در مقابل آنان حجابى آويخت،

پس ما روح خ_ود ن_زد او فرستادي_م كه ب_ه ص_ورت انسانى تمام عيار بر او مجسم گشت.»

از اين آيه چنين برمى آيد كه گويا مريم خود را از اهل خويش پوشيده داشت تا قلبش فارغ تر براى اعتكاف و عبادت باشد. اين مطلب را آيه ديگر تأكيد مى كند كه م_ى ف_رم_اي_د: «ه_ر وقت ك_ه زك_ري_ا وارد مح_راب او مى ش_د م_ى دي_د ن_زد او رزقى هست.»

روحى كه به سوى مريم فرستاده شده بود به صورت بشر ممثل شد.

(124) دين مسيح و زندگانى زكريا، يحيى، مريم و عيسى

معناى تمثل و تجسم به ص__ورت بش__ر اين است كه در ح__واس بين__ائى مريم به اين صورت محس__وس شود، وگرنه در واقع باز همان روح است نه بشر!

روح__ى كه به س__وى م__ري__م فرست__اده شده بود

از جنس بشر و جن نبود بلكه از جن__س ملك و نوع س__وم مخل__وقات صاحب شع__ور بود كه خدا او را در كتابش وصف نم__وده و "ملك" ناميده اشت. آن ف__ردى را كه مأمور وحى است "جبرئيل" خوانده است. و ج__اى ديگر ق__رآن او را روح "رُوحُ الْقُ__دُس يا رُوحُ الاَْمين" خوانده، و در يك جا نيز او را "رسول" ناميده است.

لذا از همه اين ها مى توان فهميد كه آن روحى كه براى مريم مجسم شد همان "جبرئيل" بوده است. اگر در آيه فوق روح را به خدا نسبت داده و فرموده: "روح ما" به منظ_ور تش_ري__ف و احترام بوده است.

مريم، مادر عيسى عليه السلام (125)

كلمه "تمثل" در قرآن كريم جز در داستان مريم در جاى ديگر نيامده است، و آيت بعدى كه در آن جبرئيل خود رابراى مريم معرفى مى كند بهترين شاهد است بر اين كه وى در همان حال هم كه به صورت بشر مجسم شده بود، باز فرشته بود، نه اين كه بشر شده باشد، بلكه فرشته اى بود به ص__ورت بش__ر و مريم او را به صورت بشر ديد، يعنى در ح_اس_ه و ادراك م_ري_م ب_ه آن ص_ورت محس_وس ش_د، ول_ى در خ_ارج از ادراك وى ص__ورت_ى غي__ر ص__ورت بش_ر داش_ت.

وارد ش_ده است، ل_ذا خ_ود را به پناه رحم_ان سپ_رد ت_ا رحمت ع_ام اله_ى را ك_ه ه_دف نه_ائى منقطعي__ن عب_اد اس_ت مت___وج_ه خ____ود س__ازد!

و اگر اين پناهندگى خود را مشروط به تقواى طرف نمود بدين دليل بود كه هر انسانى كراهت دارد از اين كه وصف جميل تقوى را از خود نفى كند و بر هر انسانى گران است كه به نداشتن آن اعتراف نمايد! مريم نيز خواست بگويد كه اگر تو تقوى داشته باشى من از تو به رحمن پناه مى برم، و چون بايد با تقوى باشى، پس همان تقوايت بايد تو را از سوء قصد به من و متعرض من شدنت باز دارد!

برخورد اوليه مريم بافرشته وحى و رسول پروردگار (127)

روح ب____ه م____ري_____م ج_____واب داد:

- م__ن رس__ول پ__روردگ_ار ت_و هست_م،

تا فرزند شايسته اى را به تو عطا نمايم!

(از لطافت هائى كه در سوره مريم در نقل داستان هاى زكريا و مريم و ابراهيم و موسى به كار رفته، همه جا فرموده: «وَهَبَ» يعنى يحيى را به زكريا، عيسى را به مريم، اسح_اق و يعق_وب را به ابراهيم، و هارون را به موسى "عطا" كرديم!)

مريم گفت:

- چگونه براى من فرزندى آي__د ك__ه قب__ل از اي_ن ب_ا هي_چ م_ردى نياميخته ام، نه از راه ح__لال و ازدواج و ن__ه از راه ح_رام!؟

سي__اق آي__ه اي_ن معن__ا را م_ى رس_ان_د ك_ه م_ري_م از ك_لام جب__رئي__ل ك__ه گف__ت:

(128) دين مسيح و زندگانى زكريا، يحيى، مريم و عيسى

«تا به تو پسرى ببخشم!» فهميده بود كه اين پسر را در همين حالا مى بخشد، و لذا گفت: «هيچ بشرى با من تماس نگرفته و زناكار هم

نبوده ام!» و در اين جمله فهماند كه ف_رزن_ددار ش_دن م_ن در الان من_وط ب_ه اي_ن اس_ت ك_ه چن_د ماه قبل از نكاح و يا نصاحى ص_ورت گ_رفته باش_د، و حال اي_ن ك_ه نگرفت_ه است:

روح بدو گفت: - مطلب از همين قرار است، كه به تو گفتم!

پ__روردگ__ارت گفت__ه: ك__ه آن ب__راى م_ن آس__ان اس__ت،

تا آن را براى مردم از جانب خويش آيتى و رحمتى كني_م،

و ك__ارى اس__ت مق__رر ش_ده!

اين جمله،بدين وسيله،بعضى از اغراض خلقت مسيح عليه السلام را به اين طرز خارق العاده خاطرنشان مى سازد، و معنايش اين است كه ما او را با نفخ روح، و بدون پدر، به خاطر

برخورد اوليه مريم بافرشته وحى و رسول پروردگار (129)

اين منظور، خلق كرديم، و نيز به خاطر اين كه آيتى باشد براى مردم، و رحمتى باشد از ما، با خلقتش آيتى باش_د، و ب_ا رس_التش و معج_زاتش رحمتى!

اين تعبيرها اشاره به اين معناست كه غرض هاى الهى امورى نيست كه فهم بشر بدان احاطه ي_ابد و الفاظ گنجايش همه آن ها را داشت__ه ب_اش_د.

«وَ ك_انَ اَمْرامَقْضِيّ__ا _ كارى است مقرر شده!» (21 / مريم )

اين عبارت اشاره به حتمى بودن قضائى است كه خدا درباره ولادت اين غلام زكى رانده، و ديگ_ر ن_ه امتن_اع م_ريم جلو آن را مى گيرد و نه دعايش!

را مجبور نمود، و به كنار تنه درخت خرمائى آمد تا در آن جا حمل خود را بزايد، (از اين كه تعبير به تنه درخت كرد نه خود درخت، فهميده مى شود كه درخت مزبور خشكيده بود.) مريم از خجالتش و شرم از مردم گفت: - اى كاش قبل از اين مرده بودم و چيزى غيرقابل اعتنابودم،و فراموش مى شدم،تامردم درباره ام حرف نمى زدند،كه به زودى خواهند زد.

باردار شدن مريم (131)

يكى از معجزات تولد عيسى در عبارت "تنه درخت را به سوى خود تكان بده كه خرماى تازه بر تو افكند، " مى باشد، كه در آن تكان دادن را به ساقه درخت، و خ_رم_ا

به سخن درآمدن عيسى نوزاد (133)

ريختن را به نخله نسبت داده است. و اي_ن خ_ود خ_الى از اشع_ار ب_ه اين نكت_ه نيست ك_ه نخل_ه خش_ك ب_وده، و در هم_ان س_اعت سب_ز ش_ده و ب_رگ و ب_ار آورده و رط_ب داده اس_ت ك_ه خ__رم_اى پخت_ه و رسي_ده از آن ريخت___ه اس_ت.

عيسى عليه السلام به مادرش چشم روشنى مى دهد و مى گويد:

- از رط_ب ت_ازه بخ_ور، و از ج_وى آبى ك_ه زي_ر پ_ايت ج_ارى ش_ده بياشام، و ب_دون اي_ن ك__ه ان__دوه_ى به خود راه دهى، خوشنود ب_اش!

(اگر عيسى عليه السلام مادرش را به خوردن و آشاميدن سفارش كرد بدين جهت بوده كه اين دو از نشانه هاى مسرت و خوشوقتى است، و كسى كه گرفتار مصيبت است ديگر نمى ت_واند از غ_ذاى ل_ذي_ذ و آب گ_وارا لذت ببرد، و مصيبت شاغل او از اين كارهاست.)

عيسى گفت:

(134) دين مسيح و زندگانى زكريا، يحيى، مريم و عيسى

- اما اين كه مى ترسى مردم به تو تهمت بزنند و از تو بازخواست كنند كه اين فرزند را از كجا آورده اى، در پاسخ آن ها سكوت كن و با احدى حرف مزن، و من ج____وابش____ان را م_ى ده____م!

(در آن دوره روزه سكوت م_رس__وم ب_وده اس_ت و م_ري_م ني_ز اين را پ_ذي_رف__ت.)

نبود و مادرت زناكار نبود!

مريم در مقابل تهمت مردم (135)

مريم به مولود اشاره كرد:

گفتند: - چگونه با كسى كه در گه_واره و ن_وزاد است، سخ_ن كني_م؟

در اين جا عكس العمل م_ردم را نش_ان مى ده_د كه ب_ه م_ريم مى گ_وين_د چيز نوظهور و عظيمى آورده اى؟ م_ردم در نظر خود كار مريم را تقبيح مى كردند و منشأ آن همان امر عجيب_ى اس_ت ك_ه ب_ا آن سابقه زهد و محجوبى، از مريم دختر عمران و آل ه_ارون ق_ديس مش_اه_ده ك_ردن_د.

(اين هارون كه قرآن كريم از او اسم مى برد و مردم مريم را "خواهر هارون" مى خ_وانن_د ب_ه ق_ول_ى م_ردى ص_الح در بي_ن بنى اسرائيل بوده كه هر صالح ديگرى را به او نسبت م_ى دادن_د، و ب_ه ق_ول ديگ_ر، م_ريم ب_رادر تنى پ_درى داشت_ه به نام هارون.

دو ق__ول ديگر نيز گفته اند ك_ه م__راد ب__ه او هم__ان ه___ارون ب_رادر م_وس_ى عليه السلام

(136) دين مسيح و زندگانى زكريا، يحيى، مريم و عيسى

اس_ت، و اي_ن ن_امي_دن ص_رف انتس_اب ب__وده اس_ت، ن_ه خ_واه_ر واقع_ى، و ق_ول آخ__ر اي_ن ك_ه م_ردى در آن زم_ان ب_وده ك_ه مع_روف ب_ه فس_اد و زن_ا ب__وده اس_ت.)

ولى مريم هم چنان كه عيسى به او ياد داده بود، مردم را اشاره به عيسى كرد تا جواب خود را از او بگيرند، و او حقيقت امر را برايشان روشن نمايد. مردم نيز تعجب زده پ__رسي__دن__د: چگ__ون_ه با كودك_ى كه در گه__واره است يعن__ى واقع__ا كودك و ن__وزاد اس_ت گف__تگ___و كني_____م؟!

عبارت:

«اِنّى عَبْ_دُاللّ_هِ _ من_م بنده خدا!»

آغ____از مى كن__د، ت__ا ب__ه عب__ودي__ت خ__ود ب__راى خ__دا اعت__راف كن__د و از غل__و غل__و كنن__دگان جل__وگي__رى نم__اي__د، و حج__ت را ب__ر آن__ان تم__ام س____ازد.

با اين كه مشكل مردم مسئله تولد او بود آن جناب بدان جهت به آن موضوع اشاره نكرد كه سخن گفتن مولود خود معجزه است، و معجزه اى كه هر چه بگويد جاى ترديدى نمى گذارد در اين كه حق است. در آخر كلامش بر خود سلام كرد يعنى بر نزاهت و ايمنى خود از هر قذارت و خباثتى شهادت داد و از پاكى و طهارت مولود خبر داد:

«گفت:

- م_ن بن_ده خ_داي_م!

(138) دين مسيح و زندگانى زكريا، يحيى، مريم و عيسى

م____را كت____اب داده،

و پيغمبر ك_رده است،

ه_ر ج_ا ك_ه ب_اش_م بابركتم كرده است،

و به نماز و زكات، مادام كه زن_ده ب_اش_م ، سف_ارشم ف_رم_وده است،

نسبت به م_ادرم نيكوكارم كرده، و گردن كش و نافرمان نكرده است،

س___لام ب__ر م__ن روزى ك__ه ت__ول__د ي_افت_ه ام و روزى ك_ه بمي_رم،

و روزى ك_ه زن_ده ب_رانگيخت_ه ش_وم!»

عيسى در اين آيات، اول از "كتاب" دادن خدا به خود خبر داد كه ظاهرا همان انجيل اس__ت، و سپس به "نب__وت" خ__ود تأئي__د ك_رد.

(عيسى عليه السلام در آن روز فقط نبى بوده كه نبوتش در همان روز به او داده شده بود و بعدها خداوند سبحان او را به رسالت ب_رگ_زيد.)

گواهى عيسى نوزاد به پيامبرى خود (139)

آن گ__اه عيس__ى ادام__ه داد ك__ه: «من ه__ر ج__ا ك__ه ب__اش__م خ__داى تع__الى آن جا را ب__ا ب__ركت كرده است.» معن__اى مب__ارك ب__ودنش، هر جا كه باشد، اي__ن اس__ت كه

محل براى هر بركتى باشد. بركت به معناى نم__و خي__ر است، يعن__ى او ب__راى م__ردم بسي__ار مناعف دارد و علم نافع به ايش__ان مى آموزد، و به عمل صالحشان دعوت مى كند، و به ادبى پاكيزه تربيتشان مى كند، و كور و پيس را شفا مى دهد، و اقويا را اص__لاح و ضعف__ا را تق_ويت و ي_ارى مى نم_ايد.

عبارت «اَوْصانى بِالصَّلوةِ وَ الزَّكوةِ» (31 / مريم) اشاره به اين است كه در شريعت او نماز و زكات تشريع شده است. نماز عبارت است از: توجه بندگى مخصوص به سوى خداى سبحان. زك_ات عبارت است از: «انف_اق م_ال_ى» و اي_ن دو حك_م در بيس_ت و

(140) دين مسيح و زندگانى زكريا، يحيى، مريم و عيسى

چن_دج_اى قرآن مجيد قرين هم ذك_ر ش_ده است.

عيس_ى عليه السلام در س_ه م_وط_ن تك_ون و هست_ى اش ب_ه خ_ودش س_لام ك_رده اس_ت. ب_ر يحي_ى ني_ز در اي_ن م_واط_ن س_لام ش_ده اس_ت، ول_ى س_لام عيس_ى دلالت ب_ر ن_وع_ى س_لام خ_اص ن_دارد و س_لام عموم_ى است. در داستان يحيى عليه السلام سلام كنن__ده خداى سبحان بود، ولى در اي__ن داستان خ__ود عيس__ى ب__وده است.

«ذلِكَ عيسَى ابْنُ مَرْيَمَ قَوْلَ الْحَقِّ الَّذى فيهِ يَمْتَرُونَ!» (34 / مريم)

اي_ن ج_ا اش_اره ب_ه س_راپ_اى داست_ان_ى اس_ت ك_ه ق_رآن ك_ري_م از س_رگ__ذش__ت و اوصاف عيسى آورده اس_ت، و مى گ_ويد:

«اي_ن شخص__ى ك_ه م_ا درب___اره ولادت__ش سخ__ن گفتي__م،

او خ__ود را ب__ه عب__وديت و نب__وت و كت__اب مع_رفى كرد،

گواهى عيسى نوزاد به پيامبرى خود (141)

هم__ان عيس__ى بن م__ريم است!

اي_ن هم_ان عيس_ى بن مريم است ك___ه درب___اره اش ش_ك و ن___زاع مى كنن___د،

نشايد كه خداوند فرزندى بگيرد!

او من__زه اس_ت، چ__ون ك_ارى را اراده ف_رم_اي_د،

فقط

به او گويد: باش! و وجود يابد!

خداى يك تا پروردگار من و پروردگار شماست!

او را بپرستيد! راه راس_ت اي_ن است!

در اي__ن آي__ات گفت__ار نص__ارى راج__ع ب__ه ف__رزن__د ب__ودن مسي__ح ب__راى خ______دا ابط____ال و نف____ى ش____ده اس__ت. (1)

1- المي___________زان، ج 27، ص 51 .

(142) دين مسيح و زندگانى زكريا، يحيى، مريم و عيسى

- م_لازم اطاع_ت خ___داي_ت ب____اش!

- سج___ده نم___ا!

- و نماز را با اهل طاعت به جاى آر!»

(146) دين مسيح و زندگانى زكريا، يحيى، مريم و عيسى

ملائك_ه ب_ا اي_ن بيان، اخبارى را ك_ه ب_ه م_ريم داده ان_د، مق_ام و من_زلت و وظايف او را در قب__ال خ___داى تع___الى ش___رح داده ان__د:

"ب_رگ_زي_دن" عب_ارت از قبول نم_ودن او ب_راى عبادت است.

"تطهير" عبارت از داشتن عصمت، و معصومه بودن اوست.

برگزيدن و اصطفاء و اختيار نمودن مريم بر زنان عالم، تقدمى است كه او بر آنان پيدا كرده است. اينك در مقابل، اين سؤال پيش مى آيد كه "آيا تقدم مريم بر زنان جهان در جميع جهات بوده يا در بعض آن؟ " آن چه از آيات مربوط به ولادت حضرت عيسى ظاهر مى شود، اين "تق_دم" در ش_أن عجيب_ى اس_ت، ك_ه راج_ع ب_ه ولادت عيسى عليه السلام نصيب او ش_ده اس_ت، زي_را آي_ات م_زب_ور از م_وض_وع_ات راج_ع ب_ه زن_ان، غي_ر از آن قسم_ت و مطل_ب را ذك_ر نك_رده است.

وظايف و مقامات مريم (147)

اما موضوعات ديگرى كه در ضمن آيات مربوطه ذكر گرديده، مانند: پاك بودن، تص__دي__ق كلم__ات اله__ى و كتب آسم__انى، و هم چنين محدثه بودن و غيره، امورى اس__ت ك___ه اختص__اصى به م__ري__م ندارد بلك__ه براى غي__ر او ه_م پي_دا ش_ده است.

اي__ن ك__ه مى گ__وين__د، مريم بر زن__ان جه__ان عص__ر خ__ود تق__دم پيدا كرده بود، مطل__ق ب__ودن آي__ه آن را دف_ع م_ى كن_د.

اما، وظايف مريم را در قبال اين مقام و درجه اى كه از طرف الهى اعطاء شده، آيات چنين ش_رح مى كنند:

«اى مريم!

اكن_ون ك_ه خ__دا چني__ن مق_ام_ى ب__ه ت_و ك__رام_ت ك_رده اس_ت،

تو هم "قنوت" و "سجده"

و "رك__وع" براى خداوند را ترك مكن!»

(148) دين مسيح و زندگانى زكريا، يحيى، مريم و عيسى

بعي_د نيس_ت ك_ه ه_ر ي_ك از اي_ن س_ه نح_وه عم_ل ب_ه ت_رتي_ب در ب_راب_ر يك_ى از آن س_ه من___زلت__ى اس___ت ك___ه خ_داي__ش ارزان_ى داشت_ه اس_ت. يعن_ى:

- چ_ون خ_دايت ب_رگزي_د، م_لازم عب_ودي_ت و بندگى او باش!

- و چ___ون ت____و را پ___اك گ____رداني___د، سج____ده اش ك___ن!

- و چون بر زنان جهان برترى دادت، باراكعان ركوعش كن!(1)

اَحْ_صَنَ___تْ فَ___رْجَ____ها !» (91 / انبي__اء)

ستايش مريم عليهاالسلام در قرآن مكرر آمده است، و شايد اين به خاطر رفتار ناپسندى باشد كه يهوديان نسبت به آن جناب روا داشته اند، و تهمتى باشد كه به وى زده اند، و ق__رآن ك_ري_م در حكايت آن مى فرمايد:

مريم، و نام و ذكر او در قرآن (151)

«وَ قَ_وْلِهِمْ عَلى مَ_رْيَمَ بُهْتانا عَظيما !» (156 / نساء)

سپ_س، ق_رآن مجي_د از تص_ديق او ب_ه كلم_ات پ_روردگ_ارش ستايش مى كند و م_ى ف_رم_اي_د:«وَ صَدَّقَتْ بِكَلِماتِ رَبِّها!» (12 / تحريم)

يعنى مريم كلمات پروردگار خود را كه به قول بعضى همان وحى انبياء باشد، تصديق كرد. بعضى ديگر گفته اند كه مراد به كلمات خداى تعالى در ا ين جا وعده و تهديد و امر و نهى خداست، ولى اين وجه درست نيست زيرا بنابراين ديگر احتياج نبود ن_ام كت_ب خ_دا را بب_رد، چ_ون كت_ب آسم_انى هم_ان وع_د و وعي_د و ام_ر و نهى است.

سپس، قرآن مجيد از تصديق مريم نسبت به كتب الهى ياد و ستايش مى كند. منظور از كتب الهى همان كتب است كه شرايع خ_داى تعالى در آن ه_اس_ت، شرايعى كه از آسمان نازل شده است، مانند: كت_اب ت_ورات و انجيل، و در اصطلاح قرآن كريم هم كتب

(152) دين مسيح و زندگانى زكريا، يحيى، مريم و عيسى

آسمانى همين است، و شايد منظور از تصديق كلمات پروردگارش و تصديق كتب الهى اين باشد كه مريم عليهاالسلام صديقه بوده است، كه در آيه ديگر قرآن (75 / مائده) مى فرمايد:

«مسي_ح پس_ر م_ري_م غي_ر از ف_رستاده اى نبود،

فرستاده اى كه قبل از او هم فرستادگانى بودند،

و م____ادرش ص__ديق__ه و راس_ت گ__و ب___ود.»

يكى ديگر از تعريف هائى

كه قرآن مجيد از مريم عليهاالسلام مى فرمايد، قانت بودن اوست ، يعنى م__ري__م از زم__ره م__ردمى بود كه مطيع خ__دا و خ__اضع در برابر اويند، و دائما بر اين حال هستند.

اگر مري_م عليهاالسلام را ب_ا اي_ن ك_ه زن ب_ود ف_ردى از ق_انتي_ن خ_وان_د (ب_ا اي_ن ك_ه كلم_ه ق_انتي_ن جم_ع م_ذك_ر اس_ت،) ب_دي_ن جه_ت ب_ود ك_ه بيشت_ر ق_انتي_ن م__ردان هستن__د.

مريم، و نام و ذكر او در قرآن (153)

در ج_اى ديگر قرآن (43 / آل عمران) آم_ده ك_ه م_لائك_ه ب_ه م_ري_م ن__دا دادند و گفتند:

«اى م_ري_م! ب_راى پ_روردگ_ارت قن_وت و سج_ده ك_ن و ب_ا راكع_ان رك_وع نم_ا!» در مجم__ع البي__ان از اب_ى م_وس__ى از رس_ول خ____دا صلى الله عليه و آله رواي_ت ش__ده ك__ه ف__رم__ود:

- از مردان بسيارى به حد كمال رسيدند ولى از زنان به جز چهار نفر به حد كمال نرسيدند: اول آن ها آسيه زن فرعون بود، دومى مريم دختر عمران، سومى خديجه دختر خويلد، چهارمى فاطمه دختر محمد صلى الله عليه و آله !

در درمنثور اين روايت از طريق ابن عباس به نحو ديگر نقل شده كه در آن جا از رس__ول خ__دا صلى الله عليه و آله نق__ل مى كن_د ك_ه افض_ل زن_ان اه_ل بهشت اين چهار زن هستند. (1)

1- الميزان، ج 38، ص 340 .

(154) دين مسيح و زندگانى زكريا، يحيى، مريم و عيسى

. چن_ان كه ذك_ر نم_ودن داستان "زن عمران" و "مريم دختر عمران" پ_س از دو آي__ه ف__وق ال__ذك_ر در س__وره آل عم_ران در ق__رآن مجي__د اشع___ار ب___ه آن دارد.

در ق_رآن ش_ريف چن_د ج__ا ك__ه ن__ام "عِمْ_ران" ب_رده ش_ده، هم_ه اش منظ_ور "عم_ران پ_در م_ري_م" اس_ت ول_ى حت_ى در ي_ك م_ورد ه_م ص_راحت_ا ن_ام "عمران پدر م_وسى" ذكر نگرديده است.

اين ها خود مؤيد اين است كه: مقصود از "آل عمران" عبارتند از "مريم" و "عيسى" و ي_ا آن دو ب_ا "زوجه عمران".

(اما اين كه گفته مى شود، نصارى معترف به اين كه پدر مريم "عمران" باشد، نشده اند، لزومى ندارد كه ق_رآن شريف تابع هوس ها و گفته هاى بى پايه آن ها باشد.) (1)

1- ال_مي__زان، ج 5، ص 303 .

(156) دين مسيح و زندگانى زكريا، يحيى، مريم و عيسى

داستان اسماعيل و حكايت ادريس عليهم السلام پرداخته و سهمى را كه به هر يك از ايشان از نعمت ولايت داده - كه يا نبوت بوده و يا صدق و اخلاص - خاطرنشان ساخته، و آن گاه علت اين عنايت را چنين تبيين فرموده است كه اين بزرگواران خصلت هاى برجسته اى داشته اند، از آن جمله: نسبت به پروردگار خود خاضع و خاشع بودند.

ولى متأسفانه اخلاف ايشان از ياد خدا اعراض نمودند، و به مسئله توجه به

(158) دين مسيح و زندگانى زكريا، يحيى، مريم و عيسى

پروردگار به كلى بى اعتناء شدند، و به جاى آن دنبال شهوت را گرفتند، و به همين جهت به زودى حالت "غى" را كه همان از دست دادن رشد بوده باشد، ديدار مى كنند، مگر آن كه كس_ى از ايش_ان ت_وب_ه كن_د و به پروردگار خود بازگشت داشته باشد، كه او سرانج_ام به "اه_ل نعم_ت" مى پيوندد.

سپس نمونه هائى از لغزش هاى اهل غى و زورگوئى هاى آنان و آراء خارج از منطق شان را از قبيل: نفى معاد، و نسبت داشتن فرزند به خدا دادن، و بت پرستى، و آن چ_ه ك_ه از ل_وازم اي_ن لغ_زش ه_است از نكبت و ع__ذاب، خ_اط_رنش_ان م_ى س___ازد.

اين سوره، مردم را به سه طائفه تقسيم مى كند:

1 _ آن ه_ائى ك_ه خ_داون_د انع_امش_ان ك_رد، ك_ه ي_ا انبي_اء ب_ودن_د و ي_ا اهل اجتب___اء و ه___داي_ت،

هدف سوره مريم، و سرگذشت هاى مذكور در آن (159)

2 _ اه_ل غ__ى، يعن__ى آن ه__ائى ك__ه م__اي_ه و استع_داد رش__د خ__ود را از دس______ت دادن_____د،

3 _ آن كسانى كه ت_وب_ه نم_وده و ايم_ان آوردن_د، و عم_ل ص_ال_ح كردند، كه به زودى ب_ه اه__ل نعم__ت و رش__د مى پي_ون_دن_د. (1)

ال__وهي__ت م_ري__م از ني__اك_ان مسيحيت به اخلاف آنان رسيده و اينك در ميان آنان مشه_ور است.

خ____داى متع__ال در ق___رآن ش___ري_ف م_ى ف__رم__اي___د:

1- ال_ميزان، ج 5، ص 306 .

(160) دين مسيح و زندگانى زكريا، يحيى، مريم و عيسى

«- اى عيس____ى!

آيا ت_و ب_ه م_ردم گفت_ه اى ك_ه م_را و م_ادرم را ب_ه غي_ر از خدا دو معبود ديگر اتخ__اذ كني__د؟»

از برخى از نصارى حكايت كرده اند كه در قرون گذشته قومى بودند به نام "مريميه" كه معتقدبودند به الوهيت حضرت مريم عليهاالسلام (نقل از روح المعانى)

اين كه مسيحيان حضرت مسيح را خدا اتخاذ كرده اند در آيات قرآنى به وفور بيان گرديده است، اما پرستش مادر مسيح، در كليساهاى شرقى و غربى بعد از قسطنطنين متفق عليه بوده است. تنها فرقه پروتستان، كه پس از چند قرن بعد از اسلام پيدا شده است، اي_ن موضوع را انكار كرده است. كما اين كه در اين اواخر اعتقاد به "رسالت" مسيح و اي_ن ك_ه او "خ__دا" نيس_ت، روز ب__ه روز در مي_ان مسيحي_ان آم_ريك_ا رو به انتش_ار

اعتقاد به الوهيت مريم در فرق مسيحى (161)

و توسعه است.

"اچ، جى، ولز" نويسنده مشهور انگليسى در "مجمل التاريخ" مى نويسد: اين عبادتى كه امروزه ع_امه مسيحي__ان براى مسيح و مادرش انجام مى دهند، با تعليمات خود مسيح مغ__اير است، ب__راى اين كه خود مسيح در انجيل "مرقس" نهى كرده از اين كه غي___ر خ___داى يكت__ا را عب__ادت و پ__رست_ش كنن___د.

(رجوع شود به صفحه 526 و صفحه 539 كتاب نام برده)

اين عبادت كه گفتيم مسيحيان نسبت به م_ري_م م__ادر عيس__ى عليه السلام انج_ام مى دهند چند قسم است:

1 _ بعضى از آن ه_ا نم_ازى اس_ت مشتم_ل ب_ر دع_ا

و ثن_ا و استغ_اثه و استشفاء

(162) دين مسيح و زندگانى زكريا، يحيى، مريم و عيسى

2 _ بعض ديگر عبارت است از روزه اى كه آن را نسبت مى دهند به خود مريم، و به نام وى ناميده مى شود.

همه اين عبادات توأم با خضوع و خشوع در برابر صورت و مجسمه و بلكه صورت خيالى مريم انجام مى شود.

معتقدند به اين كه مريم داراى سلطنتى است غيبى كه با داشتن اين قدرت مى تواند (البته به اعتقاد آنان) خودش، بدون وساطت فرزندش ،نسبت به امور دنيا و آخرت مردم نف_ع و ض__رر ب__رس__ان_د.

آنان تصريح كرده اند به اين كه پرستش مريم واجب است.

لازم ب_ه تذكر است كه از هيچ يك از فرق آن ها ديده نشده كه كلمه "اله" را بر مريم اطلاق كنند، بلكه همه از مري_م تعبي_ر م_ى كنن_د به: "مادر اله"!؟

اعتقاد به الوهيت مريم در فرق مسيحى (163)

و بعضى از فرقه هايشان تصريح دارند به اين كه اين اطلاق "مادر خدا" اطلاق مج__ازى و از ب__اب "مب_الغ__ه در تعظي__م" نيس_ت، بلك__ه اط___لاق_ى اس__ت حقيق___ى!؟

البته اگر چه هم مريم را "اله" ننامند به طور قطع در عمل با مريم معامله "اله" مى كنند.

و هم چنين است ك_ه آن ه_ا در ح_لال و ح_رام پي_روى "احب_ار" و "رهب_ان" خ_ود مى كنن_د، و ط_ورى عم_ل مى نم_اين_د ك_ه ب_ا آن_ان عم_لاً مع_امل_ه "ارب_اب - خ_داي_ان" مى نمايند، هر چند كه آنان را "ارباب" نخوانند.

صريح ترين مطلبى كه از علماى مسيحيت راجع به اين مطلب كه نصارى به حقيقت مريم را مى پرستند، ديده شده، عبارتى است در كتاب "السواعى" از كتاب هاى روم ارتدكس، كه در "دير تلميد" نگه_دارى مى شود.

البته، طوائف كاتوليك هم ب_ه

اين معن_ى تص_ري_ح دارن_د و ب_ه آن افتخ_ار م_ى كنن_د.

(164) دين مسيح و زندگانى زكريا، يحيى، مريم و عيسى

در شماره نهم سال هفتم مجله"المشرق" چاپ بيروت، عكس مريم را با نقش و نگارهاى رنگارنگ زينت داده و آن را يادبودى براى پنجاهمين سالى كه پاپ "پيوس نهم" عصمت مريم را اعلام كرده بود، قرار دادند - وى گفته بود كه "آبستنى مريم بدون هيچ خطا و تبه كارى صورت گرفته است!"

ع_لاوه ب_ر احترام وى، عبادت هاى كليساهاى مريم را در شرق مانند كليساهاى غ_رب در ع_دد "پنج_اه" تثبي_ت نم_وده ان_د.

(پيوس" نام عده اى از پاپ هاست، و يكى از يادگارهاى نهمين "پاپ پيوس" براى مسيحيت اين بود كه "روم" را عاصمه مملكت ايتاليا اعلام نمود، و همين باعث شد كه در عهد پاپ پيوس يازدهم، روحانيت مسيح به طور كلى و در تمامى شئون استقلال يافته و "واتيك_ان" را ع_اصم_ه روح_اني_ت اع_لام نم_ودن_د. يك_ى از ي_ادگ_اره_اى همي_ن پ_اپ پي_وس نه_م "اع_لام عصم_ت م_ريم" است)

اعتقاد به الوهيت مريم در فرق مسيحى (165)

"پدر لوئيز شنچو" ضمن مقاله اى كه راجع به كليساهاى شرقى نوشته، چنين مى گويد: «عبادتى كه در كليساهاى ارمنى براى بتول طاهره "مادر خدا" انجام مى شود، معروف است.»

و نيز مى گويد: «كليساهاى قبطيه به همين امتياز كه در آن ها براى آن بتوله مغبوطه "مادر خدا" عبادت هائى انجام مى شود، ممتاز مى گردد.»

"پدر انستاس كرملى" در شماره چهاردهم سال پنجم مجله "المشرق الكاتوليكيه البيروتيه" تحت عنوان (پرستش عذرا عبادتى است قديمى) عباداتى را ذكر كرده و پس از نق_ل عب_ارت_ى از "سفر تكوين" درب_اره دشمنى م_اره_ا ب_ا زن و نسل زن، و اين ك_ه م_راد از زن در

اين كتاب "م_ريم ع_ذرا" است، گفت_ه است:

(166) دين مسيح و زندگانى زكريا، يحيى، مريم و عيسى

«... مگر نمى بينى ك_ه قبل از ظه_ور "ايليا" ك_ه هن_وز هم زن_ده است، در هيچ جا از كتاب آسمانى اشاره و تص_ريح_ى ب_ه اي_ن ك_ه مقص_ود از زن "مريم" است، ديده نمى شود. و تنها پس از ظهور اي__ن نب__ى اعظ_م پ_رده از روى اي_ن راز نهانى برداشت_ه ش_د و او ب_ود ك_ه اي_ن معنا را ص_ري_ح و روش_ن بيان نمود؟!»

سپس "پدر انستاس" صاحب مقاله مزبور، اين پرده بردارى را عبارت دانسته از مطلبى كه در "سفر ملوك سوم (برحسب تقسيم كاتوليك ها)" است، و با آن تطبيق نموده، و آن اين است كه: «ايليا موقعى كه با غلامش در بالاى كرمل ايستاده بود، هفت مرتبه به غلامش گفت: به دريا مشرف شو، و نگاه كن ببين در دريا چه مى بينى؟ در مرتبه هفتم، غلام پس از آن كه به دريا مشرف شد و به آن جا نگريست، خبر داد: اينك لكه ابرى مى بينم به قدر كف دست، يك مرد كه از دريا طلوع كرده است.»

اعتقاد به الوهيت مريم در فرق مسيحى (167)

سپس صاحب مقاله گفته است: «همين "پاره ابر" صورت مريم بود. كما اين كه مفسرين هم اين حدس ما را محقق دانسته اند، بلكه هم صورت مريم بوده، و هم صورت طناب پاكيزه از پليدى هاى اصلى.» آن گاه گفت: «سبب اصلى پرستش مريم در شرق عزيز همين مطلب بوده است. و اين حادثه تقريبا در حدود ده قرن قبل از ميلاد مسيح رخ داده است. و برگشت اين فضيل_ت در حقيق_ت ب_ه اين پيغمب_ر عظي_م يعن_ى "ايلي_ا" است.» آن گاه

گفته: «و از همين جهت، اجداد "كرملى ها" اولين طايفه اى بوده اند كه بعد از پيغمبران و شاگردان آن ها به الوهيت مسيح ايمان آورده اند؟! و اولين طايفه اى بودند كه براى مريم بعد از عروج جان و تنش به آسمان معبدها به پا كردند.» (نقل از كتاب المنار)

اين بود شواهدى از كلمات علماى مسيحيت بر اين كه بسيارى از ايشان مريم را نيز مى پرستند، و اين چنين در دين به گزافه گوئى مبتلا شده اند!!!! (1)

(168) دين مسيح و زندگانى زكريا، يحيى، مريم و عيسى

1- ال_ميزان، ج 12، ص 85 .

اعتقاد به الوهيت مريم در فرق مسيحى (169)

خدا به او "كت_اب و حكم_ت" آم_وخت.

اين ها بيست و دو وصف از مقامات "ولايت" است كه خداى تعالى در قرآن شريف پيغمبر مكرمش "عيسى"را به آن ها توصيف فرموده است. چن_ان ك_ه م_لاحظ_ه مى شود صف_ات ف_وق ال_ذك_ر ب__ر دو دست_ه ان___د:

1 _ صف__ات اكتس__ابى: مانن__د "بندگى خدا" و "ق_رب حق" و "نيك_وك_ار ش_دن".

2 _ صف__ات اختص__اصى كه در قسمت__ى از ليس_ت بالا آن ها را شرح داديم. (1)

1- ال_مي__زان، ج 6، ص 150 .

(172) دين مسيح و زندگانى زكريا، يحيى، مريم و عيسى

و زكات سفارش نموده، و هم چنين به نيك__وئى با م__ادرم ت__وصي__ه ف__رم__وده، و م__را ست__م كار و شق__ى نگ__ردانيده است. روز ولادت و م__رگ و ه_م چني_ن روزى كه ب_رانگيخت__ه ش__وم، س_لام و درود ح_ق ب_ر م_ن است!

اين جملات خود اشاره اى بود به آينده عيسى كه عليه بيدادگرى ها و ستم كارى ها قيام مى كند، و براى زنده كردن دين موسى و از بين بردن كجى ها كه در آن پديد آمده و

(174) دين مسيح و زندگانى زكريا، يحيى، مريم و عيسى

تجديد معارف و حقايقش و برافكندن اختلافات و مشاجرات، به پا مى خيزد.

عيسى رش_د و نم_و ك_رد ت_ا ب_ه سن ج_وان_ى رسي_د. او و م_ادرش م_ري_م ه_ر دو روى عادت ج_ارى در زن_دگ_ى بش_ر - از خ_وردن و آش_امي_دن و س_اي_ر عوارض وجودى - تا آخر عمرشان زندگى مى كردند.

سپس عيسى عليه السلام مبعوث به رسالت شد.

عيسى بنى اسرائيل را به دين توحيد دعوت مى نمود، و ب_ه آنان مى گفت:

«... من از طرف خداى تعالى معجزه اى آورده ام، و آن معجزه اين است كه: از گِل مجسمه مرغى مى سازم و در آن مى دمم تا به امر خداى سبحان مرغى گردد. من كر مادرزاد و مبتلاى به پيس_ى را ب_ه ام_ر خ_دا شف_ا مى ده_م، و م_ردگ_ان را ب_ه ام_ر خ_دا زن__ده م__ى كن__م، و ب__ه شم___ا از غي_ب خب___ر م_ى ده___م ك__ه در خ__ان__ه ه__ايت_ان

خلاصه تاريخ زندگى عيسى عليه السلام در قرآن (175)

چ__ه م_ى خ_وري_د و چ_ه ذخي_ره م_ى كني__د.

اين معجزات براى شما حجت و نشانه حقانيت من است.

همانا پروردگار من و شما خداست، پس او را بپ_رستي_د!»

عيسى عليه السلام آنان را به شريعت جديد خود - كه عبارت از تصديق شريعت موسى

عليه السلام بود، و تنها بعضى از چيزهائى را كه بر يهود در تورات حرام شده بود، حلال فرمود - دعوت مى كرد، و به بنى اسرائيل مى فرم_ود:

«م_ن ب_راى شم_ا حكم_ت آورده ام. آم_ده ام ت_ا بع_ض چي_زه_ائ_ى ك_ه در آن ه_ا ب_ا يكديگر اختلاف داريد، رفع اختلاف نم_ايم.»

ه___م چني___ن ب___ه آن____ان م_ى گف___ت:

«اى بن_ى اس_رائي_ل ! م_ن ف_رست_اده خ_دا ب_ه س_وى شم_اي_م.

(176) دين مسيح و زندگانى زكريا، يحيى، مريم و عيسى

ت___ورات را تص___دي__ق م__ى نم_____اي______م،

و به رسولى كه بعد از من مى آيد، و نامش "احمد" است، بشارت مى دهم!»

عيسى عليه السلام معجزاتى را كه بر آنان ذكر نمود، (از آفريدن پرنده، زنده كردن مردگان، بين_ا ك_ردن ك_وران م_ادرزاد، شف_ا دادن مبت_لاي_ان ب_ه پيس_ى و خب_ر دادن از غي_ب،) هم__ه را ب__ه اذن اله_ى ب_رايش_ان عمل_ى ك_رد.

او پيوسته آنان را به يگانگى خدا و شريعت جديد خود دعوت مى كرد، تا در اثر دشمنى بنى اسرائيل و تكبر ورزيدن علماى آنان، از ايمان آوردنشان مأيوس شد، و پس از مأيوس شدن، از عده كمى كه به او ايمان آورده بودند (حواريون) را انتخاب كرد تا در راه خدا و دعوت به دين يار و انصار او باشند.

سرانجام، يهود بر آن حضرت هجوم آورده و خواستند او را به قتل برسانند،

خلاصه تاريخ زندگى عيسى عليه السلام در قرآن (177)

خ_داون_د سبح_ان او را از دست يه_ودي_ان نج_ات داد و به آسمان بالا برد.

موضوع او براى يهوديان مشتبه شد. بعضى گمان كردند او را كشته اند، و برخى ديگر گمان بردند كه او را به دار آويخته اند.

اين بود خلاصه مطالبى كه قرآن شريف در آيات سوره هاى مبارك خود درباره داست_ان حيات و

زن_دگى عيس_ى عليه السلام بي_ان ف_رم_وده اس_ت. و مش_روح آن ه_ا در مباحث بع_دى ش_رح داده خ_واه_د ش_د. (1)

پ__اك به سوى تو نازل شده ام!»

از اين كه "ملائكه" و "روح" با مريم تكلم نموده اند روشن مى شود كه مريم "محدثه"

جزئيات تولد عيسى عليه السلام به نقل قرآن (181)

بوده و از آن ب_الات_ر ملك ب_ه ص_ورت انس_انى ك_امل عي_ار ب_ر مريم متمثل شده، و م_ري_م او را دي_ده است.

اي_ن ك_ه م_ريم عليهاالسلام پروردگ_ارش را مخاطب قرار داده و سخنش را ب_ا او چنين گفت:

«پروردگارا! چگونه مرا فرزن_دى ت_وان_د ب_ود،

با اين كه دست بشرى به من نرسيده است!؟»

با اين كه متكلم با او به حسب ظاهر "روحى" است كه به صورت انسان مجسم شده، و اگر چه از ناحيه روح خطاب متوجه مريم شده، لكن چون كلام ملائكه و روح و جبرئيل تماما كلام خداى تعالى است، حضرت مريم مى دانست كسى كه با او سخن مى گويد در واق__ع خ___داس__ت، ل__ذا رسم_ا خط__اب را ب__ه حض__رت او مت_وج_ه نم__ود و گف__ت:

_ پ__روردگ___ارا...!(1)

(182) دين مسيح و زندگانى زكريا، يحيى، مريم و عيسى

كه هر انسان، بلكه هر شئى ديگر در عالم "كلمه ايجاد" در حقش صادق است، براى اين است كه ساير افراد انسانى ولادتشان روى اسباب عادى و از طريق مراحل زناشوئى است، لكن چون در مورد عيسى عليه السلام بعض اسباب عادى و تدريجى، مفقود بوده، و تنها وجودش به وسيله "كلمه تكوين" صورت گرفته است، نفس كلمه تكوين شده است، چنان كه آيات زير آن را ت_أئي__د مى كنن_د:

«عيسى كلمه اله_ى و روح_ى از ع_ال_م الوهيت است ك_ه ب_ه مريم القاء شده است!»

(184) دين مسيح و زندگانى زكريا، يحيى، مريم و عيسى

«مثال خلقت عيسى در نزد خدا، مثال خلقت آدم است، كه او را از خاك بس_اخ_ت و سپس ب_ه آن گفت، بش_رى تم_ام عي_ار و ك_امل ب_اش، هم_اندم موجود گرديد!»

2 _ مسيح

"مسيح" عبارت است از "ممسوح" يعنى "مسح شده"، و اين كه عيسى را مسيح گويند وج__وه زي__ادى در ت_وجي_ه آن گفت_ه ش__ده است:

_ براى آن است كه با "يمن و بركت" مسح شده،

_ يا به روغن زيتونى است كه انبياء را با آن مسح مى كردند، او هم مس_ح ش_ده است،

_ ي_ا جهت___ش مس__ح نم_ودن جب_رئي_ل اوراس_ت در م__وق__ع ولادت ب__ا ب_ال خ___ود، ت__ا از وس__وس_ه شيط__ان در ام__ان ب__اش_د.

_ يا به جهت مسح نمودن عيسى سر يتيمان، يا مسح نمودن چشم كور و شفا دادن

نام و نام گذارى عيسى عليه السلام (185)

آن، يا مس__ح نمودن بيم__اران را با دست خ__ود و بهب__ودى پيدا كردن آن ها، مى باشد.

اين ها وجوهى است كه براى تسميه عيسى به "مسيح" ذكر شده، لكن آن چه در اين باره قابل اعتماد است، آن است كه

لفظ "مسيح" در ضم_ن بش_ارت_ى ك_ه جب_رئي_ل به م_ري_م داده، واقع شده است، آن ج_ا ك_ه م_ى ف_رم_اي_د:

«خدا بشارت مى دهد تو را به كلمه اى از خود،

كه نام_ش "مسيح عيسى ب_ن م_ري_م" اس_ت!»

و اين لفظ "مسيح" به عينه معرب"مشيحا" است كه در كتب عهدين نام برده شده است. و از طرفى هم عادت بنى اسرائيل بر آن بوده كه چون پادشاهى از ايشان مى خواست به امر پادشاهى قيام كند، "كهن_ه مق_دس" او را مسح م_ى ك_ردن_د ت_ا پادشاهى برايش مبارك باشد، و او را هم "مشيحا" مى گفتند.

(186) دين مسيح و زندگانى زكريا، يحيى، مريم و عيسى

بن__اب_راين معنى مسي_ح يا "مب__ارك" است و يا "مل__ك".

از كتب اهل كتاب هم چنان استفاده مى شود كه جهت نام نهادن او به "مشيحا" آن بوده كه در بشارت دادن به مريم تصريح به دوام "ملك عيسى" شده، و وى را "ملك منجى بنى اسرائي_ل" شم_رده است.

در انجيل لوقا باب اول داردكه:

"و ملك وى را گفت كه مترس اى مريم! زيرا كه تو يافته اى نعمت خداداد را - و اينك تو آبستن خواهى شد، و خواهى زائيد، و او را عيسى خواهى ناميد - و او شخص ب_زرگى خ_واه_د ب_ود، و ف_رزن_د خ_داى تع_ال_ى خ_وان_ده خ_واه_د شد، و خ_داون_د تخت پ_درش داود را ب_ه وى خ_واه_د داد - و ب_ر دودم_ان يعق_وب_ى ت_ا اب_د سلطنت ران_ده و سلطنت_ش را نه_اي_ت نخ_واه_د بود. (انجيل لوقا - 34)

نام و نام گذارى عيسى عليه السلام (187)

بعيد نيست نام نهادن آن حضرت در ضمن بشارت به "مسيح" براى افاده مبارك بودن اوست، زي__را ت__دهي__ن و مس_ح نمودن با روغن زيتون هم در نزد آنان

براى مب__ارك ش_دن ب_وده است. و آي_ه زي_ر آن را تأئيد مى كند:

«آن طف__ل ب_ه ام__ر خ_دا زب_ان گش_ود و گف_ت:

- من بنده خاص خ_داي_م!

كه مرا كتاب آسمانى و شرف نبوت عطا فرموده،

و مرا هر كجا كه ب_اشم "مبارك" قرار داده است!»

3 _ عيس____ى پس__ر م__ري__م

"عيسى" اصلش "يشوع" است كه به منجى يعنى شخص نجات دهنده تفسير شده، و در بعض اخبار "عيسى" را به معنى "يعيش "يعنى" زندگى مى كند" تفسير نموده اند.

(188) دين مسيح و زندگانى زكريا، يحيى، مريم و عيسى

واضح است كه به واسطه ناميده شدن فرزند زكريا به "يحيى" و مشابهت داشتن آن دو با يكديگر، اين تفسير درمورد كلمه "عيسى" مناسب تراست. اين كه در ضمن بشارت، "عيسى" را به "بن م_ري_م" مقي_د نم_ود، ب_راى آگ_اهى به اي_ن مطل_ب است كه او بدون پدر آف_ري_ده خواهد شد، و با اين وصف هم معروف شده، و مادرش "مريم" نيز در آيت بودن او ش__ري__ك است.

«وَ جَعَلْناها وَابْنَها ايَةً لِلْعالَمينَ!» (91/انبياء)(1)

و زندگانى زكريا، يحيى، مريم و عيسى

عيسى "مقرب" درگاه خداى تعالى نيز بوده، و داخل در صف اولياء خدا و هم چنين از مقربين از ملائكه از نظر تقرب مى باشد.

آي__ه زي_ر در ق__رآن مجي_د آن حض_رت را در صف مقربين از ملائكه شمرده است:

«هرگز مسيح از بنده خدا بودن استنكاف نداشته،

و ف____رشتگ_____ان مق______رب ه____م چنينن__د!»

معنى "مقرب بودن" يا مقرب شدن بنده اى به خداى سبحان، آن است كه در سلوك و پيمودن راه بازگشت و رجوع الى اللّه بر ساير افراد نوع خود پيشى گيرد و سبقت پيداكند، راهى كه همه افراد، خواه و ناخواه، آن را طى مى كنند. اين معنى را خ_داون_د متعال در آيات سوره واقعه و انشقاق شرح داده است.

انس_ان، اگ_ر در اي_ن ك_ه "مق_ربي_ن" صف_ت يك دست_ه از افراد انسان و هم چنين

اعلام مقام و منزلت عيسى در زمان تولد (191)

صفت يك دسته از ملائكه مى باشد، ت_أمل_ى كن_د، خ_واه_د فهمي_د كه آن مقام، يك مقام اكتسابى حتمى نيست، زيرا روشن است كه م_لائك_ه مق_ام_اتى كه دارن_د ب_ا اكتس__اب پي__دا نك_رده ان__د، پ__س ممك__ن اس_ت آن مق_ام را ب_ه م__لائك_ه ب_ه ط_ور بخشش عطا كنن__د، و ب__ه انس__ان ب_ه واسط__ه عم_ل و اكتس__اب! (1)

م_ى ف_رم__اي__د:

«كيفيت خلق عيسى در نزد خدا، شبيه كيفيت خل_ق آدم است،

كه اجزايش را از خاك جمع نمود،

و با گفت_ن كلم_ه "ب__اش" ب_دون واسط_ه پ_درى او را آف_ريد!»

آيه شريفه فوق داراى دو دليل بر نفى الوهيت و خدائى عيسى است:

1 _ عيسى را خدا بدون پ_در خل_ق ك_رد، كس_ى هم كه مخل__وق باشد به ن__اچ__ار بن__ده خ__دا خ__واه__د ب___ود، ن__ه آن ك__ه مق_ام ال_وهي_ت داشت__ه ب_اش_د!؟

تشبيه ولادت عيسى عليه السلام با خلقت آدم عليه السلام (193)

2 _ آفريدن عيسى بالاتر از آفريدن آدم نيست. پس اگر سنخ خلقتش مقتض_ى ال_وهيتش ب_اش_د، بايد مسيحيان براى آدم هم مقام الوهيت قائل شوند، با اين ك__ه درباره آدم چنان عقيده اى ندارند!

پس بايد درباره عيسى هم قائل به خدائى او نشوند، زيرا هر دو در اين كه بدون پدر آفريده شده اند، شبي__ه يكديگرند.

از آيه شريفه مطل_ب ديگرى ه__م استف__اده م_ى ش__ود، و آن اي__ن كه: خلقت عيسى مانند خلقت آدم خلقتى طبيعى است، گرچه از نظر سنت جارى در نسل (كه نيازمندى پ__در ب_اشد،) خارق العاده است. (1)

1- ال_مي__زان، ج 6، ص 41 .

(194) دين مسيح و زندگانى زكريا، يحيى، مريم و عيسى

(195)

حلال مى كنم،

براى شما معجزه و نش_ان_ه "نب_وت" آوردم،

پس از خدا بترسيد، و م_را هم اطاعت كنيد،

هم__ان___ا خ___داس__ت پ__روردگ__ار م__ن،

و شم___ا او را بپ__رستي__د!

كه راه راست همين است!»

دو وظيفه اصلى رسالت عيسى (197)

1 _ تص___دي__ق ت_____ورات

تصديق نمودن عيسى عليه السلام تورات متداول درزمان خودش را،به آن اندازه اى بوده كه خدااز تورات حقيقى نازله برموسى عليه السلام به او تعليم كرده است.پس درتصديق او دلالتى بر عدم تحريف ت_ورات_ى ك_ه در آن زم_ان بي_ن يهودي_ان مت_داول بوده، نيست. (چن_ان ك_ه تص_دي_ق نم_ودن پيغمب_ر اك_رم اس_لام صلى الله عليه و آله ه__م ت_ورات را، دلالت_ى ب_ر ع___دم تحريف تورات متداول زمان خود ندارد.)

2 _ ح_لال كردن ب_رخ_ى ح_رام ها

خداى متعال به واسطه ظلم يهود، بعضى از طيبات و روزى هاى حلال را بر آنان

(198) دين مسيح و زندگانى زكريا، يحيى، مريم و عيسى

حرام كرده بود، تا اين كه عيسى عليه السلام آمد و آن ها را نسخ كرده و برايشان طيبات حرام را حلال فرمود. اي_ن مطل_ب را خ_داى تع_ال_ى در س_وره نس_اء چنين فرموده است: «به جه_ت ظلم_ى كه يه_ودي_ان (درباره پيغمبران و نفس خود) كردند، ما نعمت هاى پاكيزه خود را ك__ه بر آن__ان ح__لال ب__ود، ح_رام كرديم!»

آيه شريفه دلالت دارد كه عيسى عليه السلام احكام مذكور در تورات را امضاء فرموده و به غير از احك___ام ش__اق__ى را كه نس_خ فرمود، بقي__ه احك_ام آن را قب__ول داشته است. (1)

بوده است، اما با توجه به تفسير آيه «كانَ النّاسُ اُمَّةً واحِدَةً فَبَعَثَ اللّهُ النَّبِيّينَ....» (213 / بقره) روشن است كه عيسى عليه السلام هم مانند موسى عليه السلام از پيغمبران اول_واالع_زم بوده، و مبعوث به تمام مردم دنيا گرديده است.

البته با توجه به فرق وامتياز بين "رسول" و "نبى"، داشتن رسالت به يك قوم، با مبعوث شدن به آنان و غير آنان، من_اف_ات ن_دارد. يعن_ى ممكن است شخصى نسبت ب_ه عده خاصى "رس_ول" ب_اش_د و در عي_ن ح_ال نسب_ت ب_ه آن ه_ا و غي_ر آن ه_ا منص_ب "نب__وت" را داشت__ه ب__اش__د، مانند م__وسى و عيس_ى عليه السلام .

(نبوت، منصب بعث و تبليغ است. رسالت، سفارت خاصى است كه پيرو حكم و

(200) دين مسيح و زندگانى زكريا، يحيى، مريم و عيسى

قضاوت بين مردم مى باشد. يعنى "نبى" انسانى است كه براى بيان نمودن دين مبعوث شده، لكن "رسول" براى ادا كردن پيام خاصى است كه رد آن به هلاكت منجر مى شود، و پذيرفتن آن موجب بقاء و سع_ادت مردم است.)

بنابراين، وقتى قبل از بعثت پيغمبر اكرم، اهل روم و عده اى بى شمار از غربى ها و ش_رقى ه_ا ب_ه عيسى عليه السلام ايم_ان آوردن_د، ب_ا اين ك_ه از بنى اس_رائي_ل نبودند. در خطاب هاى قرآن نيز نسبت به مسيحيان تنها مسيحيان بنى اسرائيل مورد نظر نيست، بلك__ه مسيحي__ان كل جهان مورد خطاب است! (1)

1- الميزان، ج 6، ص 20 .

عيسى مبعوث به بنى اسرائيل و كل مردم (201)

(202)

اين سلسله آيات،

(203)

و نزول قرآن بر محم__د صلى الله عليه و آله ن_زول آن را ه_م ت_ذك_ر داده است.

اين مى رساند كه آن هم كتابى در عرض آن دو كتاب است:

«به دنبال آنان (يهود) عيس_ى ب_ن م_ري_م را آوردي_م،

كه تورات را كه پي_ش از او ب_ود، تص__دي_ق م_ى ك___رد.

و ب___ه او انجي__ل دادي__م،

در آن ه____داي__ت و ن_ورى است،

و ت__ورات را ك__ه پيش از آن است، تص_دي_ق م_ى كن_د،

و براى پرهيزكاران هدايت و پندى است.

انجيليان بايد طبق آن چه خدا در آن فرستاده، حكم كنند،

و كس_ان_ى ك_ه ب_ه آن چ_ه خ_دا ف_رست_اده حك_م نكنن_د، آن_ان هم_ان ف_اسق_انن_د!»

(204) دين مسيح و زندگانى زكريا، يحيى، مريم و عيسى

منظ_ور از جمل_ه "ب_ه دنب_ال آن_ان عيس_ى ب_ن م_ري_م را آوردي_م،" اي_ن اس_ت ك_ه عيس_ى ه_م هم_ان مسلك__ى را ك__ه انبي_اء پي_ش از او رفت_ه ان_د، پيم_وده است، ك_ه هم_ان راه دع_وت ب_ه توحيد و تسليم ب_ه خداس_ت.

"انجيل" كه در آيه ذكر شده است، و معنايش به حسب لغت "بشارت" است، كتابى است كه بر مسيح عليه السلام نازل شده است، نه اين كه صرفا يك بشارت بدون كتاب باشد، ولى خداوند تعالى آن طور كه درباره نزول تورات و قرآن به تفصيل سخن گفته، كيفيت نزول انجيل را در كلمات خود بيان ننموده است.

اين كه خداوند سبحان در برابر توصيف تورات به داشتن "هدايت و نورى است،" منظ__ور آن مع__ارف و احك_امى اس_ت ك_ه در آن اس_ت. ول_ى اي_ن كه دوب_اره در اين

شريعت عيسى از نظر قرآن (205)

آي_ه مى ف_رم_اي_د! ه_داي_ت و پن_دى ب_راى پ_رهي_زك_اران،" مى رس_ان_د ك_ه ه_دايت_ى كه در اول گفت_ه ش_ده، غي_ر از ه_دايت_ى اس_ت كه كلم_ه

"م_وعظ_ه و پن_د" آن را تفسي_ر ك__رده و در م__رتب__ه دوم ذك__ر ش____ده اس_ت.

ه__دايت__ى ك__ه اول ذك__ر ش__ده، ن__وع__ى از مع__ارف است ك__ه در ب__اب عق__ايد باعث هدايت يافتن و ره بردن است، و هدايت دوم نوعى از معارف است كه به طرف تق__وى در دين سوق مى ده__د و رهبرى مى كند.

روى اين حساب كلمه "نور" مصداق و فردى جز احكام و قوانين فرعى نخواهد داشت. اين ها امورى هستند كه از نورشان استفاده شده و در نور و روشنائى آن ها راه زندگى پيموده مى شود.

از اين هابه دست مى آيد كه منظور از "هدى" در توصيف تورات و بار اول ذكر انجيل

(206) دين مسيح و زندگانى زكريا، يحيى، مريم و عيسى

نوعى معارف اعتقادى چون "توحيد و معاد" است، و منظور از "نور" در هر دو جاى نوعى احك__ام و ق__واني_ن اس_ت، و منظور از "هدى"دوم كه در وصف انجيل بيان شده، نوعى پندها ونصيحت هاست.

اين كه در وصف انجيل تكرار شده "تصديق كننده كتاب قبلى تورات" منظور تبعيت انجيل از شريعت تورات است. در انجيل چيزى جز امضاء شرع تورات و دعوت به آن نيست، مگر آن مقدارى كه عيسى عليه السلام استثنا كرده و خداوند سبحان هم فرموده است: «تا برخى چيزها كه برايتان حرام بود، حلال كنم!»

عب__ارت «هُ_دىً وَ مَ_وْعِظَ_ةٌ لِلْ_مُتَّقي_نَ!» (138 / آل عمران) م_ى رس_ان__د ك___ه در انجيلى كه بر مسيح عليه السلام ن__ازل ش__ده، ع__لاوه ب__ر آن مع__ارف اعتق__ادى و احك__ام عملى ك__ه در ت_ورات اس_ت، عن_اي_ت مخص_وص_ى ب___ه تق__واى در دي_ن ش__ده اس_ت.

شريعت عيسى از نظر قرآن (207)

دقت در توراتى كه امروز ميان اهل كتاب رايج است، با اين كه

قرآن به طور كامل قبولش ندارد، و نيز توجه به انجيل هاى چهارگانه كه منصوب به "مَتّى و مِرْقِسْ و لُ_وق_ا و يُ_وحَنّ_ا" اس__ت، گ_رچ_ه غي_ر از آن انجيل__ى اس__ت كه بر مسيح نازل شده است، ني__ز اين معن_ى را ت_أئي_د م_ى كن__د.

باشد كه نص_ارى ت_وحي_د و يگانگى خدا را به عقيده "تثليث - سه خدا: پدر و پسر و روح القدس،" تبديل كردند، و پيروى "پولس" كه دين مسيح را يك دين مستقل و جدا از دين موسى قرار داد. و با "فدا شدن" عيسى،احكام شرع را برداشته دانست، دست از شرع موسى برداشتند و بدين وسيله و بااين تأويل هااز توحيد و شريعت ت_وحي_د خ_ارج ش_دن_د، و از دين ح_ق پ_روردگ_ار ف_اسق گشتند. (فسق درلغت به معن__ى خ__ارج شدن چي__زى از محل خود است.) ولى يهود جريانات و احكام دين موسى برايشان مشتبه نبود، و آن__ان با عل__م به احك__ام و معارف الهى كه در تورات اصلى بود، دست ب_رداشتن_د، و از آن ه_ا روى گ_ردان شدند، و اين كف__ر و ستم به آيات الهى است. (1)

(210) دين مسيح و زندگانى زكريا، يحيى، مريم و عيسى

زخ_رف چني_ن مى ف_رم_اي_د:

«چ__ون عيس_ى ب__ا ادل_ه روش_ن آم__د، گف____ت :

- براى شما حكمت آورده ام!

و مى خواهم بعضى از احكامى كه از تورات در آن اختلاف داريد،

ب__رايت__ان بي__ان س___ازم...!»

(212) دين مسيح و زندگانى زكريا، يحيى، مريم و عيسى

كتاب هاى مخصوص به نصارى را نام نبرده، تنها متذكر شده كه كتاب آسمانى نازل بر عيسى بن مريم همانا "انجيل" است. آن ه_م يك انجي__ل بيشت__ر نب__وده است.

طايفه نصارى گرچه "انجيل" نازل شده بر عيسى عليه السلام را با خصوصيات نام برده نمى شناسند، و اعتراف به وجودش نمى كنند، لكن در كلمات رؤساى آن ها جملاتى يافت

انجيل واحد از نظر قرآن (215)

مى شود كه متضمن اعتراف به اين حقيقت است، چنان كه در نامه پولس حوارى به "گليت___ان" ب__اب اول آي_ه 6 چني___ن دارد:

«و من تعجب مى نمايم كه شما به اين زودى برگشتيد از آن كس كه شما را به فضل مسيح خوانده بود به مژده ديگر - كه فى الحقيقه مژده ديگر نيست، مگر اين كه بعضى هستندكه شما را مضطرب مى سازند، و مى خواهندكه "انجيل مسيح" را منحرف نمايند.»

"نجار" نويسنده كتاب "قصص الانبياء" به آيه فوق از نامه "پولس" و هم چنين به موارد ديگرى از كلمات "پولس" در نامه هايش استشهاد كرده كه - غير از انجيل هاى چهارگانه، انجيلى بوده كه به "انجيل مسيح" معروف بوده است.

گ_رفتي_م، پ_س آن_ان نصي_ب ب_زرگى را از انجي_ل از دس_ت دادن_د!» (14 / مائده) (1)

1- ال_ميزان، ج 6، ص 18 و 189.

قبول انجيل هاى فعلى از نظر قرآن (217)

اعتبارى ندارد، زيرا چنان پيداست كه وى انجيل_ش را ب_راى اه_ل قب_اي_ل و ده_اتي_ان ن_وشت_ه، نه براى شهرنشينان، و بالخصوص اهل روم!) در گفته هاى اين شخص خوب دقت فرمائيد!!

عده اى از دانشمندان مسيحى تصريح كرده اند كه "انجيل لوقا" مانند انجيل هاى ديگرى كه جنبه كتاب الهامى دارند، يك كتاب الهامى نيست، چنان كه جملات اوليه انجيل لوقا خود شاه_د صادقى بر اين مطلب است:

انجي__ل ل__وقا با اين جم__لات ش__روع مى ش__ود:

«... از آن جا كه جمعى شروع نموده اند آن وقايعى را كه در ميان ما به يقين پيوسته است تبيين نمايند - به نهجى كه آنان كه از آغاز به چشم خود مى ديدند و خادمان كلام بوده و به ما رسانيده اند - من نيز مصلحت چنان ديدم كه آن وقايع را تماما من البدايه كم_ال تبعي_ت نم__وده و ب_ر حس_ب

انجيل لوقا (223)

اتص_الش_ان تح_ري_ر نم_اي_م ب_راى ت_و اى ثي_وفل_س گ__رام__ى!» چنان كه ملاحظه مى فرمائيد جملات فوق به طور آشكار مى رساند كه انجيل لوقا يك كتاب نظرى بيش نيست، و در رساله "الالهام" هم همين مطلب از "مست_ر ك_دل" نق_ل ش_ده اس_ت.

"جي_روم" ص__ريح_ا ن_وشت_ه: بعض ق__دم__ا در دو ب_اب اول انجي_ل ل_وق_ا نظ_ر ش_ك و ترديد داشته اند. آن دو در نسخه ف_رق_ه "م__ارسي__ونى" نبوده است.

"اكهارن" نيز در كتاب خود در صفحه 95 به طور قطع اظهار نظر مى كند كه از فصل 43 تا 47 از باب بيست و دوم انجيل لوقا، به آن كتاب الحاق شده، و هم چنين در صفحه 61 همان كتاب گويد: معجزاتى كه "لوقا" در انجيلش نقل كرده، بادروغ هاى روايتى مخلوط است و معلوم مى شود كه "لوقا" آن ها را با يك نظر شاعرانه اضافه كرده است. متأسفانه در اين زمان تشخيص صدق و كذب آن بسى دشوار است.

(224) دين مسيح و زندگانى زكريا، يحيى، مريم و عيسى

(مطالب

فوق از كتاب قصص العلماء - نجار نقل گرديد.)

پ_س از م__رگ ي__وحن__ا ب_اب بيس_ت و يك_م را ب_ه آن اض_اف_ه ك_رد.

اي__ن ب____ود داست__ان انج_ي__ل ه_اى چه__ارگ__ان__ه:

اما اگر قدر متيقن طرق آن ها را حساب كنيم، به هفت نفر (متى، مرقس، لوقا، يوحنا، پط__رس، پ_ول_س و يه_ودا) بيشت_ر منته_ى نمى ش_وند.

تمام اتكاء نصارى به اين چهار انجيل است، و پايه اصلى آن چهار نيز "انجيل متى" مى ب_اش_د، ك_ه از هم_ه ق_ديم_ى ت_ر است. متأسفانه چنان كه بيان شد، آن هم ترجمه مفقود الاصل_ى بي_ش نيس_ت. نم_ى داني_م چ_ه كس_ى آن را ترجمه كرده، و روش تعليم مدرك اصلى، روى رسالت مسيح بوده يا خدائى او!!؟ (1)

1- الميزان، ج 6، ص 195 .

انجيل يوحنا (227)

مباحث قبلى ملاحظه شد، م_درك اصل_ى، يعن_ى "انجيل متى " خبر واحدى بي_ش نيست، و آن ه_م واح_دى ك_ه ن_ه از ن_ام ص_احبش اط_لاع قطع_ى در دس_____ت اس__ت، و ن__ه كس____ى ب__ر اح____وال او شن_اس_ائى پي__دا ك____رده اس__ت!

سستى عجيبى كه در اصل و مبدأ داستان وجود دارد، يكى از بحث كنندگان آزاد

خلاصه دعوت عيسى در انجيل موجود (229)

اروپائى را وادار كرد تا صريحا مدعى شود كه مسيح عيسى بن مريم جز يك فرد افسانه اى بيش نيست، كه دست تواناى انقلابات دينى عليه حكومت هاى وقت، يا به نفع آن ها وى را صورت گرى كرده است! سپس نظر خود را با استشهاد به موضوع خرافى ديگرى كه به طور كلى به داستان عيسى عليه السلام شبيه است، تأئيد مى كند. موضوع خرافى مورد استشهادش داستان "كرشنا" است كه بت پرستان هند باستان، او را پسر خدا مى دانند و قائلند كه از مقام لاهوتى پائين آمد، تا به واسطه آويخته شدنش به دار، فدائى م_ردم ش_ده، و آن_ان را از آث_ار زشت گناهان نجات بخشد.

هم چنين بى پايگى ريشه داستان، محقق ديگرى را بر آن داشت كه در سايه كنجاوى ها معتقد شود: دو نفر مسيح نام بوده، يكى مسيح غير مصلوب، ديگرى مسيح مصلوب، كه فاصله زمانى آن دو زايد بر پنج قرن مى باشد!

(230) دين مسيح و زندگانى زكريا، يحيى، مريم و عيسى

سپس نتيجه مى گيرد كه تاريخ ميلادى معروف بر هيچ يك از دو مسيح تطبيق نمى كند، زيرا مسيح اول - آن كه به دار آويخته نشد - زيادتر از 250 سال بر تاريخ مع__روف تق__دم داشته، و خودش نيز قريب 60 سال زندگى كرده است، لكن مسيح دوم

- آن كه به دار آويخته شد - زيادتر از 290 سال از تاريخ معروف متأخر، و خودش نيز قريب 33 سال زندگى كرده است. ("به_روز" ف_اض_ل بزرگوار در كتابى كه جديدا در بشارت هاى نب__وي__ه نگ__اشت__ه، اين م_وض_وع را تفصي_لاً بي_ان داشته است.)

علاوه بر اين كه منطبق نبودن تاريخ ميلادى، بر ميلاد مسيح، فى الجمله جاى انكار نصارى نيست. (قاموس كتاب مقدس، ماده مسيح)

اضافه بر آن چه ذكر شد، موضوعات ديگرى مربوط به داستان مسيح در ميان هست، كه آدمى را كاملاً در شك و ترديد مى اندازد: مثلاً ذكر شده كه در دو قرن اول

خلاصه دعوت عيسى در انجيل موجود (231)

ميلادى، انجيل هاى فراوانى نوشته شده بود كه شماره آن ها به يك صدو چند عدد مى رسيد، و اناجيل چهارگانه معروف از آن ها به شمار مى رفت، سپس كليسا تمام آن ها را حرام كرد، مگر انجيل هاى چهارگانه كه به واسطه موافقت داشتن متنهايشان با روش تعليم كليس_ا، ص_ورت ق_انونى به خود گرفتند.

"شيل_وس" در كت_اب "خط__اب حقيق_ى" نص_ارى را م_ورد س_رزنش ق___رار داده و م_ى گ_وي_د:

- آن ها با انجيل ها بازى كردند، آن چه امروز نوشته بودند، ف_رداى آن روز مح_وش مى ك_ردن_د!

در سن_ه 384 مي_لادى "پ_اپ دام_اسي_وس" دست_ور داد ت_رجم_ه ج_دي_دى از "عه_د ق_دي_م و ج_دي_د" ب_ه خ_ط لاتي_ن بن_ويسن_د ت_ا در كليس__اه__ا ص_ورت ق_ان_ون_ى داشت_ه ب_اش__د. (تئودوسيس" ملك هم از خصومت هاى جدلى كه بين روحانيون نصارى متداول شده بود خاطرى سخت رنجيده داشت.) بالاخره ترجمه نام برده كه موسوم به "ترجمه فولكانا" و مخصوص

(232) دين مسيح و زندگانى زكريا، يحيى، مريم و عيسى

انجيل هاى چهارگانه ب_ود خ_اتم_ه ي_افت، در ص_ورت_ى ك_ه م_رتب كنن_ده آن چنين اظه_ار داشت:

"ما پس

از آن كه با عده اى از نسخ يونانى قديم آن را مقابله كرديم، ترتيبش داديم:

يعنى آن چه مغاير با معنى بود تنقيحش كرديم و باقى را به حال خود واگذاشتيم. "

اين ترجمه را كميسيون "تريدنتينى " سال 1546 - يعنى درست پس از گذشتن يازده قرن از تاريخ ترجمه - تثبيت كرد. سپ_س "سيست_وس پنج_م " س_ال 1590 آن را تخطئ_ه ك_رده، و دست_ور داد نسخ_ه ه_اى ج_دي_دى طب_ع كنن_د، پ_س از او "كليمنض_وس هشت_م "نسخ_ه دوم_ى را تخطئ_ه نم_وده و خ_ود ف_رم_ان داد ت_ا آن را پس از تنقيح مجددا طبع نمايند. انجيل هاى چهارگانه اى كه اكن__ون ن_زد ك_ات_وليك ها مت_داول مى ب_اشد، هم_ان است. (تفسير الجواهر - جزء دوم ص 121)

از نسخه موجود در موزه وين را عكس بردارى كرده و ضميمه اين مجلد نموده است. امين) (1)

واسقاط از آن دو صريحا تذكر داده شده، معلوم مى شود كه - متضمن بودن آن دو كتاب به وحى الهى - شامل تمام مندرجات آن دو نيست، بلكه فى الجمله ثابت است.

قرآن مجيد مى فرمايد:

«كلمات تورات را تحريف نمودند... .» (13 / مائ_ده)

«از كسانى كه خود را نصارى شمردند، هم چنان پيمان گرفتيم، لكن پيمان شكنى كردند، و

تورات و انجيل در عصر نزول قرآن (237)

از آن چ__ه ب__ه آن_ان پن_د داده ش_ده ب_ود نصي_ب ب_زرگ_ى را از دس_ت دادن_د!» (14 / مائده)

"ت__ورات" كلم__ه عب__رى است كه معن__ى ش_ريع_ت دارد. "انجي__ل" كلم_ه يونانى است يا ريشه فارسى دارد، كه به معناى مژده مى باشد.

ق_رآن ش_ري_ف در س_راس_ر بي_ان_اتش ه_ر ج_ا ك_ه كت_اب عيس_ى ب_ن م_ريم عليه السلام را نام برده، با لفظ "انجي__ل" يعنى به صيغ__ه مف__رد تذكر داده است، و آن را هم نازل شده از ج__انب خ__دا مى دان__د.

اين دو صفت مى رساند كه اناجيل كثيرى كه در بين نصارى متداول بوده - حتى معروف ترين آن ها يعنى اناجيل اربعه كه تأليف آن ها را به "لوقا، مرقس، متى و ي_وحن_ا" نسب__ت مى دهن_د - هيچ ي_ك از آن ه_ا انجي_ل واقع_ى نيس_ت، بلك__ه در آن اسق__اط و تح___ريف___ى روى داده اس__ت. (1)

(238) دين مسيح و زندگانى زكريا، يحيى، مريم و عيسى

و نخواهيد بود، تا آن كه تورات و انجيل را (كه يكى از احكامش ايمان به محمد صلى الله عليه و آله است،) و آن چه را كه از طرف پروردگارتان به سوى شما نازل شده، اق_امه كني_د!

آنان ع_لاوه ب_ر اي_ن ك_ه اق_ام_ه نم_ى كنن_د، همي_ن ق_رآنى كه به تونازل شده، هر آينه طغي__ان و كف_ر بسي_ارى از آن_ان را زيادت_ر م_ى كن__د،

پ__س ب_ر ق_وم_ى ك_ه كف_ر ورزي_دن_د، مت_أس_ف مب___اش!»

اين كنايه اى است از اين كه اهل كتاب جاى پاى محكمى ندارند، كه بتوانند بر آن تكيه كرده، و تورات وانجيل و ساير كتب آسمانى را به پا داشته، و از انقراض آن ها جل__وگي__رى به عم__ل آورن_د.

اين اشاره است به اين كه دين خداوند و فرامين او بار بس سنگينى است كه آدمى به

(240) دين مسيح و زندگانى زكريا، يحيى، مريم و عيسى

خودى خود از اقامه آن عاجز است، مگر اين كه بر اساس و پايه ثابتى تكيه داشته باشد، وگرنه كسى از روى هوى و هوس نفسانى نمى تواند دين خدا را اقامه كند!

در آيات قبلى به يهود و نصارى اعلام خطر شده است، كه به زودى دچار مصيبت عداوت و بغضاء بين خودشان مى شوند، ودر اين آيه به آنان خبر مى دهد كه نخواهند ت_وانست تورات و انجيل و ساير كتب آسمانى شان را اق_امه و احي_اء كنند.

اتفاقا تاريخ هم اين مطلب راتصديق كرده و نشان داده كه اين دو ملت هم_واره ب_ه ج_رم ب_ريدن رشته ارتباط از خدا دچار تشتت مذاهب و دشمنى و بغضاء بين خ_ودش_ان ب_وده اند.

آي__ات ديگ_رى از ق_رآن مجي_د مسلم_ان_ان را هم زنه__ار مى ده__د از اي_ن كه مبادا روش اهل كتاب

را اتخاذ كنند و از خ_داى تع_الى ب_ري_ده و ب_ازگشت به س__ويش

چرا تورات و انجيل اجرا نمى شود؟ (241)

را ف_رام__وش كنن__د!

آيات ادامه مى دهد كه اسم و لقب هيچ اثرى در سعادت آدمى ندارد. اين كه عده اى خود را به نام مؤمنين و جمعى به نام يهودى و طائفه اى به نام صابئين و فرقه اى به نام مسيحى نام گذارى كرده اند، از اين نام گذارى ها چيزى از سعادت عايدشان نمى شود، زيرا اگر اثرى داشت جلو اين ها را از پيغمبر كشى و هم چنين از تكذيب پيغمب__ران، م_ى گ_رف_ت، و از ه_لاكتش_ان ب_ه وسيل_ه فتن___ه ه_اى ه___لاك كنن_ده و گن_اه_ان ب___زرگ مى رهانيد. (1)

1- الميزان، ج 11، ص 109 .

(242) دين مسيح و زندگانى زكريا، يحيى، مريم و عيسى

اين معجزات به واسطه "اذن" خ_داون_د متع_ال اس___ت،

زيرا آن حضرت با آوردن كلمه "اذن الهى"در پايان هر مورد، نشان مى دهد كه خودش در صدور آن ها استقلالى نداشته است، و آن كلمه را تكرار نموده تا م_وض_وع_ات_ى را ك_ه بع_ده_ا ممك_ن اس_ت م_ورد گم_راه_ى ع_ده اى ش_ود - و مق_ام ال_وهي_ت را ب__راى حض_رت_ش ق_ائل شوند ب_ه ط_ور ك_ام_ل از خ_ود نف_ى ك_رده است .

- ثالثا، از ظاهر آيات شريفه استفاده مى شود كه معجزات نام برده از آن حض_رت ص_دور خ_ارج_ى داشت_ه ن_ه اي_ن ك_ه ص_رف_ا ق_ولى ب_اش_د ك_ه ب_راى تح_دى و اتم_ام حج_ت ب_ر مخالفان ذك_ر كرده باشد.

- رابعا، خبر دادن آن حضرت از غيب كه مردم چه مى خورند و چه ذخيره مى كنند،

معجزات عيسى عليه السلام به نقل قرآن (245)

معجزه اى از اخبار غيبى است كه مخصوص خداى متعال مى باشد، و جز خدا و رسولى كه خداوند او را مخصوص به وحى كرده باشد، كسى ديگر برآن توانائى ندارد،و اتفاقا از معجزاتى است كه هيچ گونه شك وترديدى به آن راه ندارد، زيرا انسان عادتا در آن چه خورده يا در خانه ذخيره كرده است، شك نمى كند. ناگفته نماند كه معجزات اولى را همه به اذن خدا مقيد فرموده ولى اين معجزه را به عنوان "انباء" يعنى خبر دادن، قيد كرده است، زيرا اين كلامى است كه قيام به عيسى عليه السلام داشته و لياقت آن كه به ساحت قدسى الهى مستند باشد، ندارد.

در خ__اتم__ه م_ى ف_رم_اي_د:

_ اگ_ر در ادع_اى ايم_انت_ان ص_ادقي_د، اي_ن معج_زات نش_ان_ه حق_انيت من است! (1)

1- ال_مي__زان، ج 6، ص 21 .

(246) دين مسيح و زندگانى زكريا، يحيى، مريم و عيسى

يُكَلِّ__مُ النّاسَ فِ_ى الْمَهْ_دِ وَ كَهْ___لاً وَ مِ_نَ الصّالِحي__نَ!» (46 / آل عمران)

قرآن مجيد يكى از معجزات تولد فرزند مريم را ضمن بشارت ملائكه به او سخ_ن گفتن اي_ن ن_وزاد در گه_واره را ي_اد م_ى ب_رد و م_ى ف_رم_اي_د:

«فرزند تو، در گهواره و در سن كهولت ب_ا مردم سخن گويد،

و او از جمله نيكان و صالحين جهان مى باشد!»

سخن گفتن عيسى در گهواره (247)

از آياتى كه در سوره مريم همين قصه را شرح كرده، نشان مى دهد كه - سخن گفتن عيسى با مردم در ساعت اولى صورت گرفته كه مريم او را در آغوش گرفته و به ميان مردم آورد. قطعى است كه خود سخن گفتن طفل در آن وقت از معجزات و خوارق عادت محسوب مى شود.

«م_ري_م طفل خ_ود را در آغ___وش گ_رفت_ه و ب_ه س__وى ق_وم__ش روان ش__د،

آن__ان از روى س__رزن_ش گفتن_د: "چيز منكرى آوردى، اى خواهر هارون!

تو را ن_ه پ_درى ناصالح، و ن_ه م_ادرى ب_دكاره بود! "

م_ريم پ_اسخ آن_ان را ب_ا اش_اره ح_وال_ه طف_ل نم_ود،

آن_ان گفتند: "چگونه با طفل گهواره اى سخن گوئيم؟"

آن طف__ل (ب__ه ام__ر خ__دا ب__ه زب__ان آم__د و) گف_ت:

(248) دين مسيح و زندگانى زكريا، يحيى، مريم و عيسى

- هم___ان__ا م___ن بن_____ده خ____اص خ____داي______م،

كه مرا كتاب آسمانى و ش_رف نب_وت ع_طا ف_رم_وده،

و ه_ر كج_ا ك_ه ب_اشم مرا مبارك قرار داده است!» (1)

مى شمارد، الاّ اي___ن ك_ه ع___لاوه ب__ر شم___ردن معج___زات، ب_ر او و م___ادرش من___ت مى گ_ذارد:

«ب__ه ي__اد آر روزى را كه خ_داون_د به عيس_ى بن مري_م مى گويد:

- ي___اد ك_ن نعمت___ى را ك_ه ب_ر ت_و و م_ادرت ارزان__ى داشت___م،

زم_____ان_ى ك__ه م__ن ت__و را ب__ه روح الق__دس ت___أئي__د ك___ردم،

و توانستى در عهد گه__وارگى و ب__زرگى ب_ا م__ردم تكل_م كن___ى،

و زم___ان__ى ك___ه كت____اب و حكم____ت تعليم______ت ك_____ردم،

و ت______ورات و انجيل___ت آم_____وخت______م،

زم__انى كه مجسم__ه اى از گِ_ل ب_ه ص_ورت م_رغى مى س__اخت__ى،

و درآن مى دميدى و به اذن من پرنده مى شد و به پرواز درمى آمد،

(250) دين مسيح و زندگانى زكريا، يحيى، مريم و عيسى

و ك_ور م___ادرزاد و بيم__ار ب_رصى را ب_ه اذن م_ن شف_ا م_ى دادى،

و م_ردگ_ان را ب__ه اذن م_ن زن___ده و از گ__ور بي_رون م_ى ك_ردى!

به ياد آر روزگارى را كه من تو را از شر بنى اسرائيل حفظ ك__ردم،

همان بنى اسرائيل__ى كه وقتى به ايشان معجزه و بينات مى آوردى،

كف__ارش__ان مى گفتن__د: اين نيس__ت مگ__ر سح__رى آشك_____ار!

و به يادآر روزى را كه بر دل حواري_ون اله_ام كردم،

كه به من و رسولم عيسى بن مريم ايم_ان بي_اوري_د،

گفتند: ايمان آورديم، و شاهد باش كه ما مسلمانيم!»

تأمل در اين آيات نشان مى دهد كه معجزات نام برده كه بر حسب ظاهر مختص به حضرت مسيح عليه السلام است، در حقيقت نعمت هائى است كه خداوند بر او و مادرش هر دو

انواع نعمت ها و معجزات اعطائى به عيسى عليه السلام (251)

ارزانى داشته است. يعنى معجزه ها و موهبت هائى كه از مختصات مسيح است، از قبيل ولادت ب__دون پ__در، ت__أئيد به روح القدس، آفريدن مرغ، شفاى كور مادرزاد و

پيسى، زنده كردن مردگان به اذن خ__دا، همگ__ى براى مريم نيز كرامت و نعمت است. پس مسي__ح و م_ري_م هر دو متنعم به اين نعمت هاى الهى هستند!

قرآن كريم مى فرمايد:

«ما مريم و فرزندش را معجزه اى براى عالميان قرار داديم!»

همين تأئيد به روح القدس بوده كه مسيح را براى تكلم با مردم در گهواره آماده ساخته است، نه اين كه صحبت كردن او در گهواره كرامت ديگرى باشد. علاوه بر اين كه اگر مراد از تأئيد مسئله وحى و وساطت ملائكه (روح) بود، اختصاص به مسيح نداشت، زيرا ساير انبياء هم اين معجزه را داشتند. ضمنا كتاب و حكمت و تورات و انجيل

(252) دين مسيح و زندگانى زكريا، يحيى، مريم و عيسى

يك ب_اره و ب_دون ت_دريج ب_ه آن حض_رت الق_ا ش_ده و او هم_ه آن ه_ا را ب_ه يك امر اله_ى واح__د تلق_ى نم_وده اس_ت!

و در عين حال خلقت طير و شفا دادن كور مادرزاد و جذامى همه دنبال هم و بدون فاصله ش_دن زم_ان بوده است. هم چنين آيه نشان مى دهد كه مردگانى را كه مسيح عليه السلام زنده كرده، مردگان مدفون بوده اند، و آن جناب افاضه حيات به آنان كرده، و براى از سرگرفتن زندگى در دنيا از قبرها بيرون آورده است. و اين مرده زنده كردن مك_رر اتف____اق افت__اده اس__ت. (1)

مريم!

آي_ا پ_روردگ_ار تو توانائى آن را دارد كه م_ائ_ده اى از آسم_ان ب_ر م_ا ن_ازل كن_د؟

عيس______ى گف____ت:

(254) دين مسيح و زندگانى زكريا، يحيى، مريم و عيسى

- بپ__رهي__زي__د از خ__دا اگ_ر م__ؤم__ن هستي___د!

گفتن_د:

- م__ى خ__واهي__م از آن م__ائ__ده بخ__وري__م ت__ا قلبه__ايم__ان مطمئ__ن ش___ود،

و ب__داني__م ك_ه ت_و م_ا را در ايم_انم_ان تص_دي_ق ك_رده اى،

و بر آن ما از گواهان باشي_م!

عيسى بن مريم عرض كرد:

- ب_ار اله_ا! اى پ_روردگ_ار م_ا! ن_ازل ف_رم_ا بر م_ا م_ائ_ده اى از آسم_ان ت_ا ب_راى م___ا و پي__روان كن__ون_ى و آين__ده ما عي__د و معج_زه اى از ن_احي_ه ت_و ب_اش_د!

پروردگارا! روزى مان كن! ك_ه ت_و بهت_ري_ن روزى رس_ان_ى!

خ__داى متع__ال ف__رم__ود:

نزول مائده آسمانى (255)

- من به زودى آن مائده اى را كه خواستى نازل خواهم كرد،

ول_ى اگ_ر بع_د از آن باز هم كسى كفر بورزد، بايد بداند كه من او را عذابى مى كنم ك_ه اح__دى از عالميان را دچ__ار چني_ن عذاب_ى نك_رده ام!»

اين آيات تصريح ندارد كه چنين مائده اى نازل شده است، ولى از وعده اى كه به طور قطع و بدون قيد در آخر آيات داده شده كه "من آن را براى شما نازل مى كنم...،" معلوم مى شودكه چنين مائده اى نازل شده است.

در روايات اسلامى آمده كه نوع اين مائده آسمانى، نان و ماهى، يا نان و گوشت بوده است.

كتاب هاى مقدس مسيحيان به طور تواتر به زمان مسيح مستند مى شود، و نه اين مسيحيت فعلى به زمان آن جناب متصل مى گردد!

البته در بعضى از انجيل ها اين مطلب ديده مى شود كه مسيح عليه السلام شاگردان خود و جماعتى از مردم را به "نان و ماهى" مختصرى به طور اعجاز اطعام كرده است، لكن اين داستان با تاريخى كه قرآن راجع ب_ه م_ائ_ده بي_ان مى كن_د، در هيچ يك از خصوصياتش تطبي____ق نم_ى كن___د!

داستان نان و ماهى مسيح در انجيل يوحنا (257)

در انجي_ل ي__وحن__ا، اصح_اح شش_م، داست_ان ن_ان و م_اه_ى را چنين ذك_ر مى كند:

1 _ بعد از آن مسيح گذشت به پل درياى جليل (و آن درياى طبريه است.)

2 _ جمع كثيرى هم به دنبالش رفتند. چون معجزاتى را كه در خصوص بيماران انجام مى داد، از او ديده بودند.

3 _ م_سح ب__ر ف__راز ك_وه_ى ش_د، و ب_ا ش_اگ_ردان_ش در آن ج_ا نشس_ت.

4 _ و اي_ن داست_ان در اي_امى ب_ود ك_ه عي_د فص_ح يه_ود (روزى كه يهود از مصر بيرون شدند،) ن__زديك ب__ود،

5 _ مسي__ح چش__م ان__داخ__ت و دي__د ك__ه جم__ع كثي__رى به سويش مى آيند، رو به فيلپس ك__رد و گف__ت، از كج__ا ن__ان__ى تهي__ه كنيم كه اي__ن جمعيت بخورند....

6 _ يكى از ش_اگردانش كه همان اندراوس برادر سمعان پطرس بود، گفت:

(258) دين مسيح و زندگانى زكريا، يحيى، مريم و عيسى

7 _ در اين جا جوانى است كه همراهش پنج گرده نان جو و دو عدد ماهى هست، ولكن اين غذاى مختصر كفاف اين جمعيت را نمى دهد.

8 - مسيح گفت: بگ__وئيد مردم تكيه كنند... مردم كه عده شان به پنج هزار

نفر بالغ مى شد، هم_ه تكي_ه دادن___د.

9 _ مسيح نان ها را گرفته و شكر گذاشت و آن گاه آن ها را در بين شاگردان خود تقسيم نمود و شاگردان اين نان ها را به مردمى كه تكيه داده بودند، و هم چنين دو عدد ماهى را تقسي_م ك_ردن_د و ه_ر ك_س ه_ر چ_ه خ_واست دادند.

10 _ پس از آن كه همه سير شدندمسيح به شاگردانش گفت:پاره نان ها را جمع كنيد تا چيزى از آن ض__ايع نش__ود.

11 _ پس آن ها را جمع كرده و دوازده زنبيل را از آن پ_اره ه_ائ_ى كه از پن_ج گ_رده ن_ان

داستان نان و ماهى مسيح در انجيل يوحنا (259)

زي_ادى آم_ده ب_ود، پر كردند.

12 _ وقت_ى م_ردم اين معج_زه را از مسيح دي_دن_د گفتن_د: اي_ن م_رد در حقيق_ت هم_ان پيغمب__رى اس__ت ك_ه بن_ا ب_ود ب_ه ع_ال_م بي__اي__د،

13 _ و امامسيح چون دانست كه آن ها بنادارند بيايند و او را ببرند و بر خود به پادشاهى منصوب كنند، از آنجا ه___م ب___رگشت____ه و ب____ه تنه__ائ__ى ب__ر ف__راز ك__وه ش__د.

اين بود داستان "نان و ماهى " كه در انجيل يوحنا آن را نقل كرده است.

همين طور كه ملاحظه مى كنيد با داستان مائده قرآن م_طابقت_ى ن_دارد.

معج__زات كف_ر ب__ورزد،

چنان او را عذابى خواهم كرد كه احدى از عالميان را چني_ن عذاب نكرده ام!

آي__ا ح__واري__ون ب__ه چ__ه ج__رم__ى مستح__ق كيف___رى ش___دن___د؟

در حالى كه امت هاى پيشين نيز از انبياء خود چنين معجزات و درخواست هائى كرده بودند - قوم نوح و خود و صالح وشعيب و موسى - و گ_اه_ى يه_ود مع_اص_ر پيامبر اسلام رفتار بسيار اه_انت آمي_ز داشتن_د و ب_ه مقام پ_روردگ_ار ت_وهي_ن

تحليل دعاى عيسى براى نزول مائده آسمانى (261)

م_ى ك_ردن_د. و پيغمب_ر خ_دا را ب_ه مسخ_ره م_ى گرفتند، لذا سؤال هاى ب_ى ج_ا و خارج از ادب باعث چنين تهديدى نمى شود!

وقتى آن ها تهديد شدند كه «بعد از مشاهده اين آيات اگر كفر بورزند، چنان عذاب خواهند شد،» اين كفر هر چند طغيان بزرگى است، ولى اين اختصاص به حواريون ن__داشت__ه است، و حت__ى كس__انى ب__ودن_د كه بعد از رسيدن به مقام قرب حق و مش_اهده آيات الهى مرتد شدند، ولى مستح__ق چني__ن ته_دي_دى نشدند!

وج___ه تم____اي___ز اي__ن س___ؤال چيس__ت؟

اين قضيه از جهت سؤالى كه در صدر آيه است به معناى مخصوصى از ساير معجزات انبياء كه در قبال درخواست هاى امت ه_اى خ_ود و ي_ا در ض_رورت ه_اى ديگ__ر، اق_ام_ه ك__رده ان_د، متم_اي_ز م_ى ش_ود:

(262) دين مسيح و زندگانى زكريا، يحيى، مريم و عيسى

توضيح اين كه: معجزاتى كه كلام اللّه مجيد نقل كرده چند قسم است -

1 _ معجزاتى كه پروردگار در همان اوايل بعثت پيامبران به آنان داده تا آن ها را ت_أئي_د كن_د و نشانه رسالتشان باشد، مانند:

- معجزه يد بيضاء و يا عصاى موسى عليه السلام

- زن___ده ك___ردن م___ردگ__ان و خل__ق ك__ردن پ__رن__دگ_ان و شف_اى ك_ور م_ادرزاد و پيس___ى ب___ه وسيل__ه

عيس_ى عليه السلام

_ و ي__ا معج__زه خ___ود ق___رآن مجي__د كه به رس__ول اللّه صلى الله عليه و آله ن__ازل ش__ده است.

2 _ معج_زاتى كه كف_ار پي_امبران خ_ود را به ارائ_ه آن تكلي_ف ك_رده اند، مانند:

_ ن_اق_ه ص_ال_ح! ك__ه در قب__ال ادام__ه كف__ر آن ه__ا بع__د از ن__زول معج__زه خ_داوند آن ه_ا را ب_ه ع_ذاب ه_اى مخ_وفى دچ_ار ك_رده اس_ت.

تحليل دعاى عيسى براى نزول مائده آسمانى (263)

_ ي_ا ع_ذاب ه_اى هفت گ_ان_ه ق_وم ف_رع_ون مانند: ملخ و سن و قورباغه و غير اين ها،

_ يا طوفان نوح، زلزله ثمود، ب_اد صرصر عاد، و امثال آن،

3 _ معج_زات_ى ك_ه خ_داون_د سبح_ان در م_واقع ل_زوم ارائ_ه ك_رده است، مانند:

_ شكافته شدن چشمه از دل سنگ، نزول من وسلوى بر بنى اسرائيل در بيابان، از جا كندن كوه طور و نگه داشتن آن ب_الاى س_ر بنى اس_رائي_ل، شك_افت_ن دري_ا ب_ه وسيل_ه م_وسى عليه السلام .

_ وع__ده فت__ح مك__ه و خ__ذلان مشركين قريش، و غلبه روم، و امثال آن در عصر پي__امبر گ_رامى اس_لام صلى الله عليه و آله

حال مقايسه كنيم كه سؤال و درخواست حواريون چرا اين قدر شني_ع ب_وده اس_ت!؟

_ اصولاً معجزه براى ظهور حق و اتمام حجت است، و نه چيز ديگر، و براى اين امر

(264) دين مسيح و زندگانى زكريا، يحيى، مريم و عيسى

يك معجزه كافى است، و سؤال از تكرار آن جزبازيچه گرفتن آيات خدا و لعب با مقام رب__وبى و ت__ردي__د بى ج__ا، هي__چ معن__ائى ديگ__ر ن_دارد! و اين خ_ود ب_زرگ ترين طغيان و استكب__ار اس___ت!

_ و اگر اين عمل از مؤمنين سر بزند گن_اه و زشت_ى آن نم_ودارت_ر اس_ت، خص_وص_ا مؤمنينى كه معجزات الهى را ب_ا چشم خ_ود دي_ده ان_د و بعد ايمان آورده اند!

_ اين حواريون كه

چنين سؤال و اشتباهى را مرتكب شدند، خود از اصحاب و از خاصان مسيح عليه السلام بودند، و تمامى معجزات آن حضرت را ديده بودند، و بالاتر از همه خود مسيح و مادرش را كه بالاترين معجزه بودند، ديده بودند - تولد بدون پدر، تكلم در گهواره، تأييد به روح القدس، و كرامت ها و معجزه هاى روزانه او - با اين حال درخواست كردن حواريون براى معجزه اى به سليقه خودشان، يعنى مائده، بعد از

تحليل دعاى عيسى براى نزول مائده آسمانى (265)

مشاهده آن همه معجزه از طرف خدا، عمل بسيار زشتى بود، به طورى كه بلافاصله مسيح عليه السلام آن ها را از خشم الهى متنبه مى سازد، و مى فرمايد:

«اِتَّقُ_وا اللّ_هَ اِنْ كُنْتُ_مْ مُ_ؤْمِني_نَ!» «بت_رسي_د از خ_دا اگ__ر م_ؤمن هستيد!» (57 / مائده)

و تنها به خاطر اقتراح در يك امر غير لازم، انجام يافته است، از همين جهت عيسى عليه السلام به درخواست خود عنوانى داد كه صلاحيت داشته باشد، و سؤال خود را از ساحت عظمت و كبريائى خ__داون__د به آن عن_وان توجيه نمايد، ل__ذا ع__رض ك_رد:

«ب__اراله_ا! ن_ازل ك_ن ب_ر م_ا خ_وان_ى از آسم_ان،

چگونه حواريون درخواست خود را اصلاح كردند؟ (267)

تا براى همه ما، از اولين و آخرين، عيدى باشد!»

پروردگار مسيح دعاى او را مستج_اب ك_رد، الاّ اي_ن ك_ه ش_رط ك_رد ك_ه ه_ر كس نسبت به اين معج_زه كف_ر ب_ورزد، ع_ذاب آن كس ه_م ب_ى س_ابق_ه و ه_م ع_ذاب_ى خواهد ب__ود كه كس___ى تاكن__ون ب_ه آن مع__ذب نش_ده است!(1)

دارد كه م_ائ_ده اى از آسم_ان بر م_ا نازل كند؟!»

اين درخواست به ظاهرش مشتمل بوده بر پرسش از قدرت خداى سبحان، و اين پرسش با ادب عبوديت نم_ى س_ازد، اگ_ر چ_ه مقص_ود در واق_ع پ_رسش از مصلحت بوده و نه از اصل قدرت، لكن رك_اكت تعبي_ر در ج_اى خ_ود محف_وظ است!

اين سؤال از لحاظ ديگر درخواست معجزه اى ديگر بوده است، و اين نيز بى ادبى آنان را مى رساند زيرا معجزات باهره عيسى مسيح عليه السلام از هر جهت بر آنان احاطه داشت. و با آن همه معجزات كه قبلاً ديده بودند، نياز به اين معج_زه دلبخ_واه_ى نب_ود!

عيسى عليه السلام خودش، و و جودش بدون پدر، تكلمش در گهواره، زنده كردن مرده،

(270) دين مسيح و زندگانى زكريا، يحيى، مريم و عيسى

خلق مرغ، شفاى اكمه و ابرص، خبردادن از غيب، علم به تورات و انجيل و حكمت، همه و همه معجزه بود، و براى كسى جاى شكى باقى نمى گذاشت. پس اين كه حواريون با چنين معجزاتى از مسيح درخواست معجزه اى مخصوص به خود كردند. بى شباهت به بازيچه گرفتن آيات خدا و بازى گرفتن خود آن جناب نيست! از همين جهت مسيح با عب__ارت "تق_وا پيش_ه كني_د، و از خدا بترسيد، اگر مؤمن هستيد!" آن_ان را ت_وبيخ ك_رد.

لكن از آن جائى كه حواريون درباره تقاضاى خود پافشارى كردند و آن را با عنوان اطمينان قلب و شهادت و صداقت توجيه كردند، و بالاخره او را مجبور به چنين درخواستى از خداى متعال نمودند.

ن_اگ_زي_ر آن حض_رت ب_ا ادب_ى ك_ه خ_داى سبح_ان ب_ه او ارزان_ى داشت_ه ب_ود، س_ؤال آن_ان را ب_ه نح__وى كه بت__وان به درگ__اه عزت

و كبريائى خدا برد، اصلاح كرد.

درخواست مائده، و ادب دعاى عيسى عليه السلام (271)

- اول، اين كه آن را عنوان "عيدى" داد كه اختص__اص به ام__ت او و خ_ود او باشد،

- دوم، اين كه توجيهات حواريون را ب_ا عب_ارت "آيتى از ج_انب ت_و" خ_لاص_ه ك_رد.

- سوم، غرض خوردن را كه آن ها مقدم بر همه اغراض ذكر كرده بودند، او در آخر آورد و هم اين كه لباسى بر آن پوشانيد كه با ادب حضور موافق تر بود، و آن اين كه ع_رض ك_رد: «وَارْزُقْنا» و ذي_ل آن گف_ت:

«وَ أَنْتَ خَيْرٌ الرّزِقينَ!» (114 / مائده)

- چهارم، ادب ديگرى كه به كلام خود داد اين بود كه دعاى خود را با كلمه "رب"و "ربن_ا" آغاز ك_رد، و اي_ن زي_ادت_ى ن__دا در دع__اى مسي_ح عليه السلام ب_راى رع_ايت ادب نسبت به موقف دشوارتر خود ب_ود. (1)

1- ال_مي___زان، ج 12، ص 161 .

(272) دين مسيح و زندگانى زكريا، يحيى، مريم و عيسى

ج__ان_ب ت____و!

پ_____روردگ____ارا ! روزى م_______ان ك_________ن!

ك__ه ت__و بهت__ري__ن روزى دهن_____دگ______انى!»

در مطالب قبلى گفتيم كه حواريون عيسى گفتند كه آيا خداى تو مى تواند براى ما

(274) دين مسيح و زندگانى زكريا، يحيى، مريم و عيسى

مائده اى از آسمان نازل كند، و اين درخواست آنان پس از سال ها مشاهده معجزات الهى به دست عيسى داراى چندان قباحتى بود كه عيسى عليه السلام آن ها را به ترس و پرهيزكارى از خدا دعوت كرد. ولى در قبال اصرار آن ها و عذرخواهى شان - ك_ه اي_ن م_ائ_ده را ب_ه خ_اط_ر "خ_وردن" آن و اطمينان قلبشان و تصديق ايم_ان و گ_واهى ش_ان، م_ى خ_واهن_د _ حضرت مسيح دس_ت ب_ه دع_ا ب_رداش_ت و خ_داى خ_ود را چنين ن_دا كرد: «اَللهُمَّ رَبَّنا»

دراين جا شش خصوصيت عمده اين دعا را ذكر مى كنيم:

1 _ اين دعا در ميان همه دعاها و تقاضاهائى كه در قرآن مجيد از انبياء عليه السلام حك__اي__ت ش__ده اس__ت، داراى خص__وصيت__ى اس__ت ك__ه در هي__چ ي__ك از آن ه__ا نيس__ت، و آن افتت__اح دع__اس__ت ب__ه «اَللهُ__مَّ رَبَّن__ا!» و س__اي__ر دع__اه__اى پيامبران با عب__ارت "رب" ي__ا"رَبَّنا" شروع مى شود، و داراى اين خصوصيت نيست. آن

خصوصيات دعاى نزول مائده (275)

خصوصيت صرفا به خاط_ر دق__ت م__ورد است و هول مطلع!

2 _ سپس مسيح عليه السلام عنوانى به مائده دادكه صلاحيت داشته باشد،و غرض او و اصح__ابش ق__رار گيرد، و آن اين ب__ود كه او و امت_ش روز ن_زول م_ائ__ده را "عيد" بگي__رن__د. اين ابتك__ار كار مسي__ح عليه السلام ب__ود، و در درخ__واست حواريون از مسيح چنين عنوانى وجود نداشت.

3 _ ديگر اين كه مسيح عليه السلام با اين كه اين پيشنهاد از طرف حواريون بود، به عنوان عموم "ما" مطلب را ادا

كرد، و به همين تعبير زيبا مطلب را از صورت درخواست معجزه با وجود معجزات بزرگ الهى در دسترس و پيش چشم همه بيرون آورد و طورى داد كرد كه مرضى رضاى پروردگار و غير منافى با مقام عظمت و كبريائى او باشد، چون عيد گرفتن داراى آثار حسنه اى است، مانند وحدت كلمه، و تجديد حيات

(276) دين مسيح و زندگانى زكريا، يحيى، مريم و عيسى

ملى، و مسرت دل هاى مردم، و اعلان دين در هر بار كه فرا مى رسد. اين عيد از مختصات ق_وم عيس_ى اس_ت، و اي__ن معج__زه ه_م بى س_ابق_ه و از خص_اي_ص مسيحي_ت اس_ت.

4 _ عيسى عليه السلام بعد از آن كه فائده اساسى نزول مائده را كه همان عيد بودن است ذكرنمود، دنبالش عرض كرد: مى خواهيم اين مائده معجزه اى باشد، يعنى همان عيدبودن روز ن__زول مائده را غرض اصلى خود اعلام كرد و نشان داد كه غرض اصلى شان معجزه نيست، زيرا سراسر زندگى آن حضرت معجزه بوده است، و اگر غرض اصلى معج_زه بود نتيجه اين درخواست نامطل__وب مى شد.

5 _ خوردن از مائده آسمانى را حواريون به عنوان اولين غرض خود از اين درخواست اعلام كرده بودند، ولكن مسيح عليه السلام آن را در ضمن فوايد ضمنى و در آخر از همه ذكر كرد، و جمله را با اعتراف به «خَيْرُالرازِقين» بودن خدا تمام كرد، و نشان داد ك_ه خ_داون_د بدون درخواست هم روزى رسان است.

خصوصيات دعاى نزول مائده (277)

6 _ كلم_ه "خ_وردن" را ه_م ب_رداشت_ه و ب_ه ج_ايش كلم_ه "رزق" را ب_ه كار برد و ب_لاف_اصله گف__ت: "ت_و بهت_ري_ن روزى دهن_دگ_ان_ى!"

اين نكات دليل است بر اين كه اين پيغمبر عظيم الشأن خدا تا چه

اندازه نسبت به پروردگار خود مؤدب بوده است، مخصوصا وقتى كلام او را با كلام حواريون مقايسه كني__م، با اين كه ه__ر دو در مق__ام اداى ي__ك چي__ز يعن__ى "نزول مائده" بودند. مى بينيم كه عيسى عليه السلام حرف آن ها را گرفته و چيزى بر آن اضافه و كم كرد، و بعضى حرف ها را حذف يا مقدم و مؤخر نمود تا بدين وسيله كلام سراپا اشكال حواريون را به صورتى درآورد كه براى عرضه به درگاه عزت و ساحت عظمت پروردگار لايق شود، و از جهت مشتمل بودن آن بر آداب عبوديت، زيباترين كلام شود، و خواننده را بيش از پيش دچار

(278) دين مسيح و زندگانى زكريا، يحيى، مريم و عيسى

شگفت____ى س__ازد! (1)

1- ال_ميزان، ج 12، ص 161 .

خصوصيات دعاى نزول مائده (279)